In ‘Sexpreszo’ onze adviesrubriek over seks, geven we de voorlichting die je op school niet hebt gekregen. Deze keer: wat is het verschil tussen genderidentiteit en seksualiteit?
Genderidentiteit en seksualiteit zijn woorden die steeds vaker gehoord worden, maar niet per se goed worden uitgelegd of begrepen. Geen zorgen, we got you! We leggen je met veel liefde uit hoe het nu écht zit.
Geslacht en genderidentiteit
We legden je in een eerder verschenen artikel al uit wat genderidentiteit is. Zoals socioloog Deana Morrow uitlegt is genderidentiteit een persoonlijke ervaring van een identiteit die mannelijk, vrouwelijk, een combinatie van de twee of iets geheel anders is. Vaak denken mensen dat geslacht en gender hetzelfde zijn, maar dat is niet zo. Geslacht gaat over biologische kenmerken (denk bijv. aan de baarmoeder, teelballen, een vagina of een penis) die worden bepaald door de samenstelling van chromosomen. Genderidentiteit gaat over hoe je je voelt vanbinnen.
Bij geslacht zijn er de categorieën ‘man’, ‘vrouw’, en ‘intersekse.’ De laatste categorie valt niet te splitsen in alleen man of vrouw. Bij mensen met de intersekse conditie kunnen vele variaties voorkomen van mannelijke en vrouwelijke kenmerken. Dat kan bijvoorbeeld zijn dat iemand vanbinnen mannelijke geslachtsorganen heeft, maar vanbuiten juist vrouwelijke kenmerken heeft zoals een vulva. Hoewel in de samenleving het idee heerst dat geslacht een tweedeling (binair) is die bestaat uit man en vrouw, is dat dus niet zo. Er is variatie. Dit geldt niet alleen voor geslacht, maar ook voor genderidentiteit. Er zijn ontzettend veel manieren waarop mensen zich identificeren.
Sommige mensen identificeren zich met het geslacht waarmee ze zijn geboren (cisgender), maar dat geldt niet voor iedereen. Wanneer je geslacht en je gender bijvoorbeeld niet overeenkomen met elkaar, ben je transgender en/of non-binair. Dit laatste is een parapluterm voor genderidentiteiten die niet onder man of vrouw passen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die genderqueer, genderfluïde, agender, bigender of polygender zijn. Dit zijn slechts een paar termen die genderidentiteiten beschrijven. Er zijn er nog veel meer! Gender is ook erg persoonlijk: iedereen ervaart het anders.
En seksualiteit?
Seksualiteit gaat over tot wie je je aangetrokken voelt. Dit kan aantrekkingskracht zijn op zowel seksueel als romantisch vlak. Seksualiteit is echter verbonden aan gender, omdat het vaak gaat over tot welk gender je je voelt aangetrokken. Je kunt je bijvoorbeeld tot hetzelfde gender als jijzelf aangetrokken voelen (homoseksueel) of juist een ander gender (heteroseksueel). Sommige mensen voelen zich aangetrokken tot één gender (monoseksueel), terwijl anderen zich tot twee of alle genders voelen aangetrokken (biseksueel of panseksueel). Je kunt je ook tot meerdere maar niet alle genders voelen aangetrokken (polyseksueel). En sommige mensen voelen zich tot niemand seksueel aangetrokken (aseksueel). Er zijn dus veel verschillende seksualiteiten.
Seksualiteit kan ook veranderen en hoeft niet je hele leven hetzelfde te zijn. Sommige mensen weten bijvoorbeeld al van kleins af aan dat ze homoseksueel zijn, terwijl anderen er pas op veel latere leeftijd achter komen dat ze niet heteroseksueel zijn. Het kan ook zomaar zijn dat je je de ene keer meer aangetrokken voelt tot het ene gender en in een andere periode weer tot een ander. Of misschien val je vooral op personen en maakt hun gender voor jou niet uit. Het kan zelfs dat je je helemaal niet seksueel of romatisch aangetrokken voelt tot anderen. Ook hier geldt dat seksualiteit ontzettend persoonlijk is.
Maar wat is dan het verschil tussen genderidentiteit en seksualiteit?
Zoals Youtuber Brendan Jordan zegt, “seksualiteit is met wie je naar bed gaat, genderidentiteit is als wie je naar bed gaat.” Overigens kan met wie je naar bed gaat ook niemand zijn. Soms ontstaat er nog wel eens verwarring over seksualiteit en genderidentiteit. Bijvoorbeeld: iemand is non-binair en noemt zich tegelijkertijd lesbisch. Kun je wel lesbisch zijn als je je niet identificeert als vrouw? Dat kan zeker. Verschillende mensen hebben verschillende redenen waarom ze zich zowel non-binair als lesbisch noemen.
Een van de redenen kan o.a. zijn dat er voor non-binaire mensen geen goede labels zijn die aangeven dat je je alleen aangetrokken voelt tot vrouwen. Maar ook: de geschiedenis van lesbische mensen laat zien dat het label nooit alleen cisgender vrouwen heeft beschreven en juist ook mensen die hij/hem voornaamwoorden gebruikten of zich mannelijk kleedden (ook wel butch genoemd). Een goed voorbeeld hiervan is de Nederlandse verzetsstrijder Frieda Belinfante, die zich mannelijk kleedde voor, tijdens en na de oorlog. Zoals Mae Eden, die non-binair en lesbisch is, kortom schrijft, “lesbisch zijn betekent dat je je op een bepaalde manier verbonden voelt met een vrouwelijke energie.”
Seksualiteit gaat dus over tot welk gender je je wel of niet aangetrokken voelt, terwijl genderidentiteit gaat over hoe jij je vanbinnen voelt. Waar de een gaat over seksuele of romantische dingen die je wel of niet wil doen met anderen, gaat de ander juist over de relatie met jezelf en jouw identiteit. Je kunt daarvoor de labels gebruiken die voor jou prettig voelen, zelfs als die op het eerste gezicht tegenstrijdig lijken.
In een notendop
Genderidentiteit en seksualiteit zijn dus beide persoonlijke kwesties. Iedereen ervaart ze anders. Je kunt niet altijd zien hoe iemand zich identificeert of op wie iemand valt, gebaseerd op uiterlijk. Vragen kan wel. Maar vraag je ook af of het in iedere situatie nodig is om dit te weten of dat je alleen nieuwsgierig bent. Voel aan in een gesprek of het oké is om erover te beginnen. Waar je altijd naar kan vragen zijn voornamenwoorden, bijvoorbeeld: “Ik gebruik zij/die voornaamwoorden. Ik vroeg me af, welke gebruik jij?” Voornaamwoorden hoeven helemaal niets te zeggen over hoe iemand zich identificeert, maar zijn wel heel belangrijk in het respecteren van iemands identiteit. En bedenk dat als je vragen stelt over iemands genderidentiteit of seksualiteit het ook oké is als de ander geen antwoord wil geven, want – en nu wordt het een lijfspreuk – genderidentiteit en seksualiteit zijn persoonlijk!
Wil je graag een lijstje met verschillende genderidentiteiten en seksualiteiten met een korte uitleg? Klik dan hier! Heb je een vraag voor Sexpreszo, stuur ons dan een berichtje via mail, PM of DM!
Over de auteur(s)
