Vandaag, 31 maart, is de Internationale Dag van Transgendervisibiliteit (International Transgender Day of Visibility). Een dag waarop extra aandacht wordt gevraagd voor de discriminatie waar trans personen wereldwijd mee te maken hebben. Ook in Nederland voelt zeker 60% van de trans personen zich wel eens onveilig. Uit onderzoek van Transgender Netwerk Nederland blijkt dat de cijfers van fysiek en verbaal geweld bij trans personen 2 tot 7 keer hoger ligt dan bij cisgender mensen. “Vrijwel nergens bleken de onderzochte transgender personen echt veilig,” aldus het onderzoeksrapport.
Transgendervisibiliteit
Transgendervisibiliteit, het lijkt me een goed galgje woord, maar het is ook heel belangrijk. Zichtbaarheid en representatie in de media zijn nauw met elkaar verbonden. De representatie van trans personen is nog heel schaars en eenzijdig. Een onderwerp waar ik eindeloos over zou kunnen schrijven. Maar, vandaag gaat niet alleen om zichtbaar zijn in de media. Het gaat ook om overal veilig jezelf kunnen zijn. Het gaat over de angst die je als trans persoon kunt ervaren voor het “uit de kast komen”. Het gevoel van angst of ongemak dat je kunt ervaren als je in een nieuwe omgeving bent omdat je niet weet of je geaccepteerd wordt. Het gaat om de nare opmerkingen die je krijgt en de transfobie die je online tegenkomt.
Het belang van zichtbaar zijn
Jezelf zijn is niet voor iedereen vanzelfsprekend en niet voor iedereen veilig. Het zien van andere trans personen kan helpen je eigen identiteit te ontdekken. Toen ik voor het eerst de transitie ervaring van een trans non-binair persoon hoorde, wist ik dat ik niet de enige was. Er bestonden zelfs allemaal woorden om te omschrijven wat ik voelde en wie ik ben. De zichtbaarheid van trans personen is echter niet alleen voor trans personen belangrijk. Zichtbaarheid draagt ook bij aan acceptatie. Het laat zien dat transgender mensen meer zijn dan alleen hun transitie ervaring. Meer en betere algemene kennis over trans personen kan een hoop nare en ongemakkelijke opmerkingen voorkomen. “Je bent echt goed gelukt!” is bijvoorbeeld geen compliment. Zichtbaar zijn is ook belangrijk om te voorkomen dat er ‘over’ trans personen wordt gepraat in plaats van ‘met’.
In de zorg
Als het gaat om (geestelijke) gezondheidszorg wordt er vooral ‘over’ trans personen gesproken in plaats van ‘met’. Daarnaast is er überhaupt te weinig aandacht voor transgender specifieke zorg. Toen ik vijf jaar geleden bij de huisarts aangaf gender bevestigende zorg nodig te hebben, wist ze niet wat ze moest doen. Nadat ik haar had uitgelegd wat het betekent om transgender non-binair te zijn, moest ik haar uitleggen waar ze mij naar toe moest doorverwijzen. Het was, zacht uitgedrukt, een ongemakkelijke ervaring en bleek de eerste van vele. Toen ik een paar jaar later geestelijke gezondheidszorg nodig had, werd het helemaal moeilijk. Ik zocht hulp voor klachten die niet gender gerelateerd waren. Volgens de GGZ instelling waar ik naar was doorverwezen, kon ik echter alleen geholpen worden door een gender specialist. De wachttijden voor ‘reguliere’ zorg was al maanden en voor dit specialisme langer dan een jaar.
Transgender Wegwijzer
De wachtlijsten voor transgender zorg zoals gender bevestigende operaties en hormoonbehandelingen zijn enorm. Het aanbod is schaars en wordt niet overal door een verzekering vergoed. Daarnaast krijgen trans personen soms dus te maken met langere wachttijden door een gebrek aan kennis in de ‘reguliere’ zorg. Dat het zorgsysteem niet inclusief is ingericht voor trans personen blijkt ook uit het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Personen met een baarmoeder die geregistreerd staan als man krijgen namelijk geen uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Transvisie raadt aan om dan zelf een uitstrijkje te laten maken. Ook heeft Transvisie in samenwerking met Transgender Netwerk Nederland op 24 maart 2021 de Transgender Wegwijzer gelanceerd.
“Op de kaart van de Transgender Wegwijzer vind je allerlei instanties, organisaties en personen die je kunnen helpen bij je transitie en alles wat daarbij komt kijken. Denk bijvoorbeeld aan medisch specialisten, maar ook antidiscriminatiebureaus en zelfhulpgroepen. “
Trans is Beautiful
Internationale Dag van Transvisibiliteit is hard nodig omdat trans personen wereldwijd veel discriminatie ervaren. Ook in Nederland blijken trans personen nergens echt veilig. Zelf vraag ik me regelmatig af: Ga ik een nare vraag of opmerking krijgen en ben ik hier fysiek eigenlijk wel veilig? Kan ik hier rustig naar het toilet? En naar welk toilet kan ik het beste gaan als trans non-binair persoon? Gelukkig zijn er veel mensen en organisaties die zich inzetten voor de belangen van trans mensen. De Transgender Wegwijzer is hier een mooi voorbeeld van. Door al het aanbod in kaart te brengen wordt het makkelijker voor trans personen en medische professionals om dichtbij geschikte zorg te vinden. Dit heeft hopelijk ook een positief effect op de extreem lange wachttijden waar trans personen tegenaan lopen.
Over de auteur(s)
