Vier Transgender Visibility Day met Daniëlle!

Vandaag is het de internationale Transgender Day of Visibility. Het idee achter deze dag is dat transgender personen op een positieve manier onder de aandacht worden gebracht. Voor 2009 was de enige dag dat er internationaal aandacht werd gevraagd voor genderdysforie (het diepe gevoel van onbehagen dat iemand kan ervaren bij diens geboortegeslacht, red.) de ‘Transgender Day of Remembrance’ (20 november), de dag waarop de dat jaar vermoorde transpersonen worden herdacht. Dat er zo’n jaarlijkse herdenkingsdag wordt gehouden zegt al genoeg over de noodzaak van een dag waarop wij op een positieve manier in de aandacht staan.

Deze Transgender Day of Visibility draait om het vieren van het leven en het bestaan van transpersonen. Om hen zichtbaar te maken als gewone mensen. Nog te vaak hebben wij als transpersonen last van een maatschappij die negatief over ons denkt. Dat blijkt wel als het gaat over de in de transscene veel besproken onderwerpen Stealth en Passabiliteit. Bij beide begrippen staat de manier waarop de buitenwereld ons ziet centraal.

Laat ik met die laatste beginnen. Ik vind het een rotwoord, niet alleen om uit te spreken maar ook de lading die het draagt. Passabel zijn betekent zoveel dat je ‘passed‘ als het gender dat je jezelf voelt. Het is dezelfde ‘passed‘ die in de Engelse taal gebruikt wordt voor tests: Pass je niet, dan fail je. In het Nederlands leg ik het meestal zo uit: je bent passabel als je als je ware gender langs een groep mensen loopt, en (letterlijk) kan passeren zonder op te vallen. Passabiliteit is dus altijd gezien vanuit het oogpunt van de maatschappij en is doorgaans heel zwart-wit: zie je er wel  genoeg uit als man of vrouw volgens de regeltjes die ‘men’ daarvoor heeft bedacht?

Stealth is helaas vaak een noodzaak in plaats van een vrijwillige keuze. Mensen vrezen, terecht, voor pesten en buitensluiten. Op alle mogelijke manieren: op school, op de sportclub en ook op werk. Ik hoor nog regelmatig over mensen die hun baan verliezen, of niet meer aan een nieuwe komen bij sollicitaties omdat ze in transitie zijn gegaan. Vaak is dat niet hard te maken, werkgevers maken er vaak een ‘einde contract’ of een ‘past niet in het team’ van. Terwijl je de vooroordelen in de ontslagbrief of afwijzingsmail tussen de regels door kan lezen.

“Ik ben niet meer Daniëlle-die-vroeger-Daniël-was maar gewoon Daniëlle-die-bomen-kweekt-als-hobby”

‘Semi-stealth’
Gelukkig draait de maatschappij langzaam, heel langzaam, bij. Laat ik mijzelf als voorbeeld gebruiken: Ik beschouw me niet als 100% passabel als vrouw (ja, in zulke termen wordt er gepraat). Ik ben pas na mijn 25e in transitie gegaan en heb nog genoeg uiterlijke kenmerken waaraan mijn historie is af te leiden. Toch heb ik een nieuwe baan gevonden, terwijl tijdens het sollicitatiegesprek mijn transitie ter sprake is gekomen. De manager in kwestie vond het er niet toe doen. Maar ook ik ben, sinds ik een nieuwe baan heb, terughoudender met vertellen over mijn transitie, al is het geen geheim. Genoeg collega’s die het inmiddels weten. Maar het ligt er niet meer bovenop en dat voelt anders: ik ben niet meer Daniëlle-die-vroeger-Daniël-was maar gewoon Daniëlle-die-bomen-kweekt-als-hobby. Laat ik het semi-stealth noemen: niet onzichtbaar, wel onopvallend. 

Desondanks vind ik het ook wel jammer. Ik beschouw mijn leven voor mijn transitie als waardevol en de transitie zelf heeft mij bijzondere inzichten gegeven in hoe de maatschappij omgaat met genderverschillen. Daar praat ik nu nog nauwelijks over en ik moet regelmatig woorden inslikken, omdat ik toch nog altijd bang ben voor afwijzing en negatieve reacties. En dat is precies waarom een dag als de Transgender Day of Visibility belangrijk is: laat de wereld zien dat we gewoon mensen zijn met hobby’s, vaardigheden en volwaardig meedoen in de samenleving.

“Laat de wereld zien dat we gewoon mensen zijn met hobby’s, vaardigheden en volwaardig meedoen in de samenleving”