Yinkies! Scooby Doo is een geliefde tekenserie die al 50 jaar meegaat. De bemoeizuchtige tieners en hun pratende hond lossen al jaren mysteries op. De show heeft een cultstatus opgebouwd, vooral binnen de LHBTQIA+-gemeenschap. Een van de grootste mysteries bedraagt echter een van de karakters zelf; Velma Dinkley. Al jaren denken mensen dat deze slimme meid queer is, en men ziet haar vaak als een van de eerste lesbische tekenseriekarakters. Maar waarom heeft deze show zo’n grote LHBTQIA+-aanhang? En hoe is Velma uitgegroeid tot een lesbian icon?
Over de show
De eerste afleveringen van Scooby Doo kwamen uit in 1969. De vijf hoofdkarakters bevinden zich in een mysterieuze en bovennatuurlijke situatie. Van aliens tot spoken; de groep wordt continu achterna gezeten door een bovennatuurlijk wezen. Echter, langzaam wordt duidelijk dat het geen echt monster is. De Scooby Gang weet uiteindelijk het monster te ontmaskeren. De vijand is altijd een normaal mens in een kostuum, die vaak geld wil verdienen. Hij gebruikt het enge pak om zo mensen weg te jagen uit de omgeving. Op deze manier kunnen zij hun criminele activiteiten doorzetten. Echter, dit groepje bemoeizuchtige tieners betrapt de dader altijd.
De lessen van Scooby Doo
Deze simpele structuur vormt de basis voor vrijwel elke aflevering. Toch schuilt er meer achter dit makkelijke recept. Scooby Doo leert ons namelijk twee lessen die vooral voor LHBTQIA+‘ers belangrijk zijn. Allereerst leert het ons om niet bang te zijn. In plaats van alsmaar weg te rennen voor de (nep)monsters gaat de Scooby Gang het gevecht juist aan. Deze helden leren ons om voor onszelf op te komen en onze angsten te confronteren. Dit is een waardevolle les voor queer jongeren. In plaats van onze seksualiteit of genderidentiteit te onderdrukken moeten wij deze juist omarmen. Wij kunnen niet wegrennen voor wie wij zijn. Dit innerlijke gevecht moeten wij aan gaan, zodat wij eindelijk onszelf kunnen zijn. De Scooby Gang geeft het perfecte voorbeeld, en wij kunnen heel wat van hen leren. Wij moeten ons eigen masker afdoen, en de confrontatie met onszelf aan gaan.
Ten tweede leert Scooby Doo ons niet alleen onze eigen angsten te confronteren, maar vooral de confrontatie aan te gaan met anderen. Het is geen toeval dat de vijanden in Scooby Doo altijd machthebbende figuren zijn. Vaak schuilt er een bankdirecteur, politieagent of politicus achter het enge masker. Toch weet een groepje tieners hen uiteindelijk te overwinnen; het goede wint altijd. De echte monsters zijn geen zombies of vampiers, maar het zijn de machthebbende mensen in onze wereld. Scooby Doo leert ons hiermee dat mensen met macht niet direct gelijk hebben. Helaas heeft de LHBTQIA+-gemeenschap niet veel invloed op de maatschappij. Wij zijn een minderheid, en vooral in de politiek worden wij niet goed gerepresenteerd. Scooby Doo leert ons dat wij het hier niet bij kunnen laten zitten. Ondanks dat wij weinig macht hebben, moeten wij juist het gevecht aan blijven gaan. Wij moeten voor onszelf opkomen, op dezelfde manier dat deze tieners altijd hun mannetje staan tegen machtsmisbruikers. Door deze twee lessen is Scooby Doo uitgegroeid tot een geliefde serie onder LHBTQIA+-jongeren.
Van queer coding
Toch is er één specifiek karakter dat extra geliefd is in de queer gemeenschap: Velma Dinkley. Velma is het meesterbrein van de groep. Zij lost het mysterie meestal op en wint onze harten in de tussentijd. Vanaf de eerste uitzendingen is Velma al geïnterpreteerd als lesbienne. Iets aan deze slimme meid met een oranje coltrui was overduidelijk queer. Gedurende de jaren werd dit gevoel alleen maar sterker. Velma is een perfecte weergave van de geschiedenis van queer representatie.
Het begon in 1969, een tijd waarin homoseksualiteit nog lang niet geaccepteerd werd. Queer karakters mochten nog niet openlijk bestaan. Schrijvers moesten dus heel subtiel zijn met hun queer personages. Schrijvers konden enkel hints laten vallen dat een karakter wellicht niet hetero was. Deze hints werden amper opgemerkt door het heteroseksuele publiek, maar ze waren al te duidelijk voor queer kijkers. Deze stiekeme representatie heet queer coding: een karakter is duidelijk queer, zonder dat dit ooit is gezegd. Via queer coding kon de LHBTQIA+-gemeenschap alsnog de representatie krijgen die zij zocht. Velma begon als een queer coded karakter. Met subtiele hints, zoals Velma’s gebrek aan interesse in mannen en haar liefde voor Daphne wisten de schrijvers alsnog de queer gemeenschap te vertegenwoordigen. Zelfs de kleuren van haar kleding deden denken aan de lesbische pride-flag. Veel lesbiennes herkennen zichzelf in Velma, en ze groeide uit tot een gay icon.
Naar queerbaiting
Echter, niet alleen fans zagen dat Velma een boegbeeld voor lesbiennes is. Ook bedrijven zagen dit. Zij realiseerden zich dat hier geld te verdienen was. In 2016 hoorden fans iets wat klonk als goed nieuws: een voormalige schrijver bevestigde wat wij al wisten. Velma was officieel een lesbienne. Toch mocht zij dit in de show niet uiten. Ze had geen romantische relatie met een andere vrouw, maar zelfs met een man! Hier weergeeft Velma een andere trend; queerbaiting. Bedrijven zeggen dat een karakter queer is, maar alleen om het queer publiek voor zich te winnen. De schrijvers proberen niet daadwerkelijk de queer gemeenschap te vertegenwoordigen, ze willen alleen aanhang krijgen van onze community voor het geld. Er wordt dus misbruik gemaakt van de queer gemeenschap en het gebrek aan representatie. Velma veranderde dus van queer coded, wat steun bood aan de queer gemeenschap, in queerbaited, wat onze er gemeenschap schaadde.
Tot queer
Toch houdt het verhaal hier niet op. In mei 2022 wordt er een spinoff aangekondigd die zich focust op Velma. De schrijfster Mindy Kahling bevestigt dat Velma in deze serie openlijk een lesbienne zal zijn zo en de queer community zal vertegenwoordigen. Het duurde bijna 60 jaar, maar eindelijk kan Velma zichzelf en andere lesbiennes vertegenwoordigen.
De evolutie van Velma is een perfect voorbeeld voor de veranderingen in de mediarepresentatie van onze gemeenschap. Het begon met stiekeme representatie die alleen wij zouden opmerken. Daarna beseften bedrijven zich dat zij konden verdienen aan ons gebrek aan representatie en besloten zij hier misbruik van te maken. Nu leven wij in een tijd waarin karakters als Velma openlijk zichzelf kunnen zijn. Scooby Doo is een van de langstlopende tv-shows, en hij verandert met de tijden mee. Velma, die begon als queer coded, veranderde langzaam in queerbating, maar mag nu uiteindelijk gewoon queer zijn.
Over de auteur(s)
