Een poosje geleden schreef ik onderstaand gedichtje. Al in slaap vallend kwam het ineens in me op. Met mijn ogen nauwelijks open draaide ik me om en pakte mijn telefoon. Het licht scheen onvriendelijk in mijn gezicht. In een ongemakkelijke houding, om te voorkomen dat de oplader disconnecte, typte ik de woorden in een notitie. Het is inmiddels een soort ritueel geworden. Als ik een idee heb val ik bijna nooit in slaap voor ik het heb opgeschreven, anders ben ik bang dat ik het vergeet. Dit gedichtje gaat over hoe queer zijn me helpt een beter mens te zijn.
Ik keek
haar aan
en zei
Ik deel de mens
niet meer in
goed of fout
man of vrouw
alleen nog
in wc rol
over of onder
Onnodig gedoe
Zoals altijd is er een hoop gaande in de wereld. De halve wereld staat in brand en de deltavariant woekert erop los, maar ook de vraag ‘ben je een jongen of een meisje?’ blijft opkomen. De opmerking klinkt voor mij inmiddels als een huilend kind die in de supermarkt geen snoep mag. Als we allemaal alleen maar huilend ons eigen standpunt blijven schreeuwen en niet luisteren naar elkaar wordt niemand er beter van. Voordat ik mijn eigen queer-zijn ontdekte, had ik ook hele vastgeroeste ideeën en kon moeilijk in het perspectief van een ander meegaan. Ik oordeelde snel. Nu ik ervaar hoe fluide mijn gender en seksualiteit zijn, merk ik dat mijn perspectief op andere dingen ook makkelijker verandert. Ik groeide op in een wit kwekers dorp waar verandering als onnodig gedoe werd gezien. Er is toch niks mis met zwarte piet, kreeg ik als kind mee. Gelukkig werd mijn wereld een stuk groter als tiener.
Alles behalve cishet
Naast de grote openbare middelbare school waar ik heen ging, maakte ook het internet mijn wereld groter. Ik weet niet meer precies hoe, maar ik raakte in het zwarte gat dat YouTube heet gezogen. Ik bekeek video na video en leerde steeds meer YouTubers kennen, waaronder Hannah Hart. Zij maakte komische video’s waarin ze dronken probeerde te koken, maar ook over haar coming out. Die video’s opende weer een heel scala aan andere video’s van LHBTIQ+ YouTubers. Ik keek uren aan video’s, documentaires, films en series over queer zijn. Het luisteren en zien van de verhalen van anderen hielp me mijn eigen identiteit te onderzoeken. Ik kwam uit als gay en later als non-binair. Woorden die toen heel belangrijk voor me waren om mezelf te omschrijven. Inmiddels vind ik meer vrijheid in het overkoepelende woord queer. Ik ben alles behalve cis-gender en hetero, maar vooral mens.
Waarom?
Ik merk dat ik minder snel oordeel en categoriseer. Door mijn queer-zijn ervaar ik hoe veranderlijk mensen en situaties kunnen zijn. Nieuwe informatie leidt vaak tot nieuwe inzichten. Dus hoe kun je iets beoordelen voordat je er alles over weet? Ik begreep de hele man/vrouw verdeling nooit. Waarom mag de een wel een bepaald shirt aan en een ander niet? En wie heeft dat dan bepaald? Nu weet ik dat er meer is dan man en vrouw en dat die tweedeling een construct is. Voortgekomen uit seksisme en racisme, door kolonialisme verspreid en, ik denk, door kapitalisme in stand gehouden. Of het nou heren of dames kleding is, als het leuk is draag ik het. Ik begreep ook nooit waarom mijn vriendinnen op de middelbare school achter jongens aan zaten. Ik begreep het echt niet, waarom? Tot ik ontdekte dat liefde en aantrekkingskracht er ook anders uit kunnen zien.
Stelen is slecht
Ik sta meer open voor andere perspectieven zodat ik op basis van volledige informatie een sterker standpunt in kan nemen. Dit gedicht gaat voor mij voornamelijk over het beoordelen en categoriseren van mensen. Daarbij bekritiseer ik mezelf nog het meest. Al helpt mijn queer-zijn me ook om uit andere kaders te breken. Ik vond mensen vaak moeilijk te begrijpen. Waarom doen ze wat ze doen als het slecht is? Nu zie ik steeds vaker in dat mensen meestal kiezen voor wat de beste optie lijkt. Ieders situatie is anders. Iemands kennis, ervaring en mogelijkheden bepalen welke opties iemand heeft. Dit kan ervoor zorgen dat iets wat over het algemeen ‘slecht’ is, voor een ander de beste optie is. Een veel gebruikt voorbeeld: stelen is slecht, maar ook als het eten voor een kind is? Als dat voor iemand op dat moment de enige optie lijkt.
Over
Als ik nooit nieuwsgierig genoeg was geweest om te luisteren naar ideeën en ervaringen van anderen dan had ik nooit mezelf beter leren kennen. Een proces dat nooit stopt, denk ik. En gelukkig maar. Want het helpt me niet alleen mezelf te leren kennen, maar ook om empathie te hebben voor een ander. Dat ik de ander niet begrijp, betekent niet noodzakelijk dat die ongelijk heeft of ‘raar’ is. Het betekent vooral dat ik die ander niet goed genoeg ken. Dit maakt niet ieder gedrag oké of te vergeven, maar misschien wel te begrijpen. Door altijd met een open houding naar een ander proberen te luisteren en me bewust te zijn van mijn eigen gedrag, neem ik verantwoordelijkheid voor mezelf. Het enige wat ik echter nooit zal begrijpen is waarom mensen de wc-rol onder zouden hangen in plaats van over.
Over de auteur(s)
