Op 17 maart wordt de KRO-NCRV 2Doc kort CORRIE van Marieke Widlak (productiehuis Tangerine Tree) uitgezonden om 22.20 uur op NPO 2. Ik kreeg de kans om de documentaire alvast te bekijken en er met Marieke over in gesprek te gaan. Zowel de docu als het interview laten mij met gemengde gevoelens achter. Mijn passie voor LHBTQIA+-representatie zit diep en is inmiddels onlosmakelijk verbonden met de maatschappelijke context waarbinnen deze te zien is. In deze recensie probeer ik mijn wirwar aan gedachten voor je uiteen te zetten.
Over Marieke Widlak
Na een paar mailtjes vinden Marieke en ik al snel een moment waarop we telefonisch afspreken. In voorbereiding op ons gesprek lees ik dat Marieke Ruimtelijk Ontwerp studeerde, maar de overstap naar documentaire maken heeft gemaakt. Ik vraag haar naar dat besluit.
“Tijdens mijn stage kwam ik erachter dat ik het wel heel veel computerwerk vond. Ik zat dan naar buiten te kijken waar allemaal mensen voorbij kwamen en wilde veel liever daar iets mee doen. Toen heb ik besloten het derde jaar opnieuw te doen en me meer op audiovisueel te richten. Op uitwisseling naar New York merkte ik hoe enthousiast ik werd van het horen van nieuwe verhalen en perspectieven. Uiteindelijk heb ik voor mijn afstuderen de documentaire Nu of nooit meer gemaakt. Nu of nooit meer gaat over het gevoel wat ik had na het overlijden van mijn zus. Die documentaire heeft de Wildcard prijs van het Nederlands Filmfonds gewonnen en met dat geld heb ik CORRIE gemaakt.”
Over CORRIE
Als ik Marieke vraag waar CORRIE over gaat, geeft ze aan dat het voor haar een liefdesverhaal is tussen Corrie en Ashley.
“Ashley is een trans vrouw, maar voor mij gaat deze docu niet over transitie of trans personen. Het gaat veel meer over liefde en open staan voor elkaar op universeel vlak. Terwijl Ashley als vrouw steeds meer in zichzelf thuiskomt, beseft Corrie dat zij zichzelf ook beter wil leren kennen. Dat vind ik het mooiste aan deze film. De boodschap dat het voor iedereen mooi is om jezelf toe te laten. Ik heb de docu ook helemaal niet ingestoken als iets educatiefs, maar ben gewoon enorm geraakt door de liefde die Corrie en Ashley voor elkaar en zichzelf hebben.”
Een hele mooie boodschap die zeker in de documentaire terug te zien is. Al weet ik niet of iedereen die eruit haalt. Omdat Ashley een trans vrouw is en haar (medische) transitie ook het voornaamste gespreksonderwerp is in de docu, kun je dit niet loskoppelen van het liefdesverhaal. Ik verwacht dat een groot deel van de kijkers helaas niet voorbij het transitie verhaal zal kijken.
Dubbel
Het kijken van de documentaire heeft me dus achtergelaten met dubbele gevoelens. Dit heeft te maken met een aantal aspecten van de film. Ten eerste: het perspectief van waaruit de film verteld wordt. In ons gesprek heeft Marieke aangegeven dat ze voor het perspectief van Corrie heeft gekozen, omdat dit het niet voor de hand liggende perspectief is. Corrie spreek prachtig en liefdevol over haar relatie met Ashley en de positieve invloed van Ashley’s transitie en zelfliefde daarop. Een keerzijde hieraan is echter dat er over de ervaring van een trans persoon wordt gesproken in plaats van met een trans persoon. Iets waar de gemeenschap veel tegenaan loopt in discussies (die geen discussies zouden moeten zijn) over de transgenderzorg en ons bestaansrecht. Daarnaast ben ik het niet eens met Marieke dat dit een ondergeschoven perspectief is. Bij iedere representatie van trans personen in fictie en non-fictie die ik heb gezien, wordt het perspectief van partners of familieleden altijd betrokken.
Dubbel dubbel
Een ander aspect dat me een dubbel gevoel geeft is de boodschap van de film. Onvoorwaardelijk houden van jezelf en van elkaar is een mooie boodschap. Toch laat het me achter met de vieze nasmaak dat trans zijn een probleem is dat je zelf of in een relatie moet overkomen. Iets wat ik in de context van de huidige samenleving begrijp, omdat de acceptatie en normalisering nog verre van top is. Hoe mooi het ook is dat Corrie met Ashley ook zichzelf meer toelaat, het is inspiratie porno. (Een begrip dat in 2014 door disability rights activist Stella Young geïntroduceerd is.) De documentaire focust op het inspirerende van trans personen die (helaas) dapper moeten zijn, om zichzelf te kunnen zijn, maar heeft geen echt positief effect op de emancipatie van trans personen. Door de (medische) transitie het voornaamste gespreksonderwerp van de docu te maken, ligt daar de nadruk op. Dit maakt het meer dan alleen een inspiratie voor Corrie’s ontdekking naar zelfliefde. Ondanks dat Marieke heeft aangegeven dat ze de documentaire niet heeft gemaakt met het doel de beeldvorming over trans personen te beïnvloeden, gaat deze documentaire dat wel doen. Persoonlijk vind ik dat, als je media maakt over een persoon of groep met een gemarginaliseerde ervaring, je daarin een verantwoordelijkheid hebt.
To kijken or not to kijken?
Dat is de vraag. Een waar ik eigenlijk nooit antwoord op geef. Wie ben ik om te zeggen wat jij met je tijd moet doen? Het enige wat ik je kan meegeven is mijn mening. Marieke Widlak geeft met haar documentaire een kijkje in het leven van Corrie en Ashley. De mooie en serene beelden nemen je mee in de rustgevende Limburgse omgeving, omlijst door metaforische beeldspraak. Het is fijn om te zien hoeveel liefde er tussen Corrie en Ashley is. Daardoor vind ik het eigenlijk zonde dat er zoveel over de (medische) transitie van Ashley gesproken wordt.
Marieke heeft met de beste bedoelingen een mooi verhaal neergezet, maar ik mis de invloed ervaringsdeskundigheid achter de schermen die op een aantal dingen had kunnen wijzen met betrekking tot transgender emancipatie. Ik denk dat het liefdesverhaal nog sterker was geworden door juist wel aandacht te besteden aan de onontkoombare maatschappelijke context waarin dit verhaal zich afspeelt en getoond wordt.
Over de auteur(s)
