Wat datingshow Prince Charming écht anders moet doen in seizoen 3

Tekst door gastredacteur Joey Velberg

Er was eens een datingshow genaamd Prince Charming. In een luxevilla in Italië streden zestien mannen om het hart van een felbegeerde prins. In januari dit jaar was de reünie-aflevering van het populaire programma van Videoland, waarin prins en deelnemers terugblikten op hun liefdesavontuur. Hiermee is het tweede seizoen van de realityshow tot een definitief einde gekomen. 

Mijn kennismaking met dit seizoen begon met een filmpje waarin streamingdienst Videoland mensen aanmoedigt zich op te geven als de prins van seizoen twee. ‘Heb jij alles wel zo’n beetje op de rit, maar ben je nog steeds single?’ schalmt mijn zolderkamertje in. Ook zijn in het filmpje de deelnemers van seizoen één te zien. Stuk voor stuk lange mannen met fitnesslichamen, strakke kaaklijn en goed gevulde baarden. Als je er zo uit moet zien om als homoman de liefde te vinden ben ik de volslanke, baardloze pineut. Nu is er eindelijk een datingshow voor gay mannen op de Nederlandse tv en dan herken ik mezelf nog steeds niet. 

Dat jezelf zien in de media belangrijk is weet psychologieprofessor aan de University of Oregon, Dr. Gordon Hall. In Psychology Today stelt hij dat jezelf herkennen in rolmodellen die qua uiterlijk op je lijken bijdraagt aan het opbouwen van zelfvertrouwen. Dat geldt met name voor groepen mensen die tot nu toe niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Representatie voor etnische minderheden en mensen die onderdeel zijn van de LHBTQ+-gemeenschap kan dus een groot verschil maken.

Meteen na de start van het eerste seizoen lag het programma onder vuur. Met maar één persoon van kleur zou seizoen een ‘veel te wit‘ zijn. En door te kiezen voor alleen homomannen zou het programma weinig vooruitstrevend zijn voor de LHBTQ+-gemeenschap. Na het posten van de aankondiging van seizoen twee viel het me op dat er opnieuw gekozen was voor overwegend witte homomannen met identieke fysieke kenmerken. 

Het lijkt erop dat Videoland zich niks aantrekt van de kritiek. Dat terwijl de vertellers van een sprookje deze kunnen maken of breken. Want wie vertelt het verhaal en met welke intentie? Welke impliciete normen en waarden worden overgebracht? Wie doen er mee in het verhaal? Wat brengt het verhaal teweeg in de hoofden van het publiek? En is het een actueel verhaal waar een grote groep mensen zich in kan herkennen? Daarom in dit stuk mijn vijf tips aan de makers van Prins Charming om van seizoen drie een inclusief sprookje te maken. 

Ik heb de redactie van Prince Charming om een reactie gevraagd. RTL/Videoland laat via een woordvoerder weten dit niet het moment te vinden voor een gesprek over het programma.


1. Spiegeltje, spiegeltje aan de wand… 

Op Instagram laat Videoland weten diversiteit erg belangrijk te vinden. Toch komen de makers in een reactie op dat bericht met een ontwijkend antwoord over de selectie van de cast. Zo krijgt iemand die expliciet maakt dat deze mannen wel erg veel op elkaar lijken van Videoland het advies om een bezoekje te brengen aan de opticien. 

Het is opmerkelijk hoe weinig Videoland met de signalen uit de samenleving doet. En die samenleving is in beweging. De laatste jaren zijn minderheden een stuk mondiger geworden. Mede dankzij de Black Lives Matter protesten, de toeslagenaffaire en een rechtszaak tegen de marechaussee over etnisch profileren spreken steeds meer mensen in Nederland zich uit tegen gebrek aan representatie en onrecht. 

Er zijn organisaties die wel iets met deze ontwikkelingen doen. Zo heeft de marechaussee uit eigen beweging besloten om te stoppen met etnisch profileren, tegen het besluit van de rechter in. En in het nieuwe regeerakkoord van Rutte IV is ruimte gemaakt om op regeringsniveau institutioneel racisme te erkennen en aan te pakken. 

Bij de makers van Prince Charming blijkt op geen enkele wijze dat ze maatschappelijke ontwikkelingen een plek willen geven. Het stuit mij tegen de borst dat de makers van het programma niet geïnteresseerd lijken te zijn in wat mensen uit minderheidsgroepen te zeggen hebben. Makers: geef ons blijk van introspectie. Communiceer over leermomenten. Ga in gesprek met gemarginaliseerde groepen en stel je open voor suggesties. Mensen die structureel worden uitgesloten verdienen het om gehoord te worden. Kortom, minder zenden en meer luisteren.


“Tot nu toe kiest Videoland voor meegaan in de obsessie”

2. Verbreek de vloek van perfectie 

Uit de introductiefilmpjes in de eerste aflevering van dit seizoen blijkt dat alle deelnemers, inclusief de prins, er financieel gezien warmpjes bij zitten. Daarnaast zei de prins in een interview met queer lifestyle magazine Winq dat het programma bijdraagt aan acceptatie door aan Henk en Ingrid te laten zien dat er ook nog ‘normale’ homo’s zijn. Daarmee doelt hij op homo’s die niet doen aan ‘leer, seks en naakt’.

Dit past in wat Alan Downs in zijn bekende boek The Velvet Rage vertelt. Daarin omschrijft Downs, psycholoog en zelf homoseksueel, het verschijnsel dat homomannen in zijn praktijk opvallend vaak een drang naar het perfecte heteronormatieve leven vertonen. Uit zijn onderzoek blijkt dat geïnternaliseerde zelfhaat kan leiden tot het obsessief nastreven van uiterlijke schoonheid, aanzien en materieel succes.

Een van de stappen die volgens Downs noodzakelijk is om dit patroon te doorbreken is het loslaten van schaamte: “Investeer in keuzes die bijdragen aan jouw gevoel van tevredenheid in plaats van tijd en energie te steken in het ‘verdienen’ van acceptatie en goedkeuring van anderen.” Tot nu toe kiest Videoland voor het tegenovergestelde: meegaan in de obsessie. 

Niet alleen is het beeld van homoseksuele mannen als succesvolle mensen in deze show eenzijdig, het is ook schadelijk voor mensen in de community op lange termijn. Mij is vaak door andere homo’s verteld dat ik maar beter ‘mannelijk’ kon doen en dat ik niet zo uitbundig moet lachen. Het is ontzettend pijnlijk om te merken dat de community de opgelopen trauma’s van opgroeien in een heterowereld in stand houdt. Zoals dragqueenlegende RuPaul zegt: “If you can’t love yourself, how in the hell are you going to love somebody else?”. Een programma als Prince Charming kan hier een positieve verandering in aanbrengen. Geef ruimte in het programma om het gesprek te openen over de jacht naar perfectie. En selecteer op kandidaten die klaar zijn voor de liefde, ongeacht hun maatschappelijk aanzien. 


3. Serveer ons body-ody-ody positivity 

Bij prins en deelnemers is geen grijntje vet te bekennen: de deelnemersfoto van seizoen twee heeft meer weg van een perfect familiekiekje dan van echte mensen die op zoek zijn naar liefde. Het programma is qua variatie in lichaamsvormen dus geen representatieve weergave van de werkelijkheid. 

Schoonheidsidealen staan wereldwijd ter discussie. “Het is belangrijk om jezelf te zien in iemand die wordt neergezet als begeerlijk” aldus zangeres Lizzo in een campagne van verzorgingsmerk Dove. High-end ondergoedmerk Calvin Klein kwam in 2020 met een billboard met in de hoofdrol transqueer- en plussize model Jari Jones. En instafluencer Lotte van Eijk bestormt het internet met video’s waarin ze fatshamers de maat neemt. 

Waar er voor vrouwen en personen met non-binaire genderidentiteit mondjesmaat beweging komt, blijft het hokje van het mannelijke schoonheidsideaal zeer nauw. Dat terwijl uit onderzoek blijkt dat zowel mannen als vrouwen (er is tot nu toe helaas alleen onderzoek gedaan naar binaire genders) ongeveer even onzeker zijn over hun lichaam. Maatschappelijke discussies over het schoonheidsideaal voor mannen blijven ook bij Prince Charming uit. Chris Berendse, de prins van dit seizoen, doet er nog een schepje bovenop door uit te spreken dat hij bij de selectie van zijn partner niet op uiterlijk gaat letten, maar dat zijn partner wel ‘verzorgd en sportief‘ moet zijn.

Zoals ik in de introductie al aangaf voldoe ik niet aan de verouderde schoonheidsidealen voor mannen. Mensen zijn sociale wezens, dus ook ik spiegel mezelf, bewust en onbewust, aan de beelden die ik te zien krijg. En op dit moment zijn queer personen van kleur vrijwel nergens te zien. Hoe zeer ik ook van mezelf houd, dat doet pijn. We leven in de 21ste eeuw, en het aanbod aan knappe mensen die zich lenen voor bingeworthy tv is intussen een stuk groter geworden dan alleen maar de stereotype strakke fitnessman. Met andere woorden: Videoland, geef ons ook eens verleidelijke dadbod realness. 


“Zet een pornofilm op, maar let mij in mijn waarde”

4. Voor wie is het glazen muiltje? 

Dat mannen die op mannen vallen naar een gay datingshow kijken zal voor niemand een verrassing zijn. Toch zijn het opvallend veel vrouwen die online over het programma praten. Het merendeel van de reacties lijkt te vallen in de categorie mensen die van de liefde houden. Maar er is ook veel content die de herenliefde neerzet als erotisch vermaak voor heterovrouwen. Bij een foto van de heren in zwembroek vraagt een vrouw op Instagram zich af of de shirtloze mannen zin hebben om bij haar in huis te komen klussen. Vrouwenblad Grazia heeft het over ‘steamy‘ zoenpartijen tussen de heren. En blogger Eva van Riet vraagt zich in de Telegraaf af wanneer de deelnemers ‘hun pijl en boog op elkaar gaan richten’ in plaats van op de prins. Want, zo stelt ze, ‘de meesten liggen ten slotte al samen in een bed’. 

Uit onderzoek blijkt dat heterovrouwen graag naar homoporno kijken. Wat prima is, want iedereen heeft het recht om te fantaseren wat die wil. Problematisch wordt het wanneer die fantasieën zich gaan vermengen met de realiteit. Dat zien we bijvoorbeeld terug met hoe heteromannen met homoseksuele vrouwen omgaan. Lesbiennes worden vaak lastiggevallen door mannen, bijvoorbeeld met de vraag of hij eens even met hen mee mag doen. Prince Charming lijkt een vergelijkbaar effect te hebben: sommige heterovrouwen degraderen homoseksuele mannen tot lustobjecten.

Daarmee doet het programma afbreuk aan de emancipatie van seksuele minderheden in de maatschappij. In een opwelling een aantal jaren geleden besloten ik en een goede vriend om croptops te gaan passen bij de H&M. Dat was voor een vrouw in de buurt blijkbaar reden genoeg om poolshoogte te komen nemen. “Twee homo’s in één pashokje? Oh, dat moet ik zien!”. We stonden allebei in ons eigen pashokje. Maar de suggestie was blijkbaar genoeg voor haar om zich ongewenst aan ons op te dringen terwijl we ons aan het omkleden waren. Zet een pornofilm op, denk ik dan, maar laat mij in mijn waarde. 

Het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Prince Charming is een datingshow en traditiegetrouw hoort daar dus een hoop geflirt en suggestief naakt bij. Dat is in mijn ogen ook prima. In aanvulling daarop zouden de makers meer ruimte kunnen inbouwen voor de deelnemers om te praten over hun ervaringen als seksuele minderheid in een heteronormatieve maatschappij. Geen sekspoppen dus, maar aantrekkelijke mensen met een verhaal, Videoland. 


5. Queer up!

Het programma Prince Charming zet alleen cisgender homoseksuele mannen in de kijker. Daarmee is het programma de enige datingshow in Nederland die structureel aandacht schenkt aan een deel van de LHBTQ+-gemeenschap. Ik benadruk, een deel daarvan. Dat is fijn voor de homo’s. Maar het betekent ook dat de rest van de community genegeerd wordt. 

Zelfs binnen het bestaande format kun je je afvragen of homomannen echt gerepresenteerd worden. Van die groep is namelijk alleen een strakke, bebaarde en overwegend witte selectie te bewonderen. Ten opzichte van het eerste seizoen zijn er inderdaad ietsje meer mannen van kleur te zien. Ook is er één man die meer gezichtshaar heeft dan het modieuze driedagenbaardje. Dat maakt het programma minder eentonig – maar nog steeds niet divers. 

Er zijn datingshows die wel gaan voor volledige diversiteit. Denk bijvoorbeeld aan seizoen 8 van het programma ‘Are You The One‘ van MTV, met een cast van alleen maar queer personen. Zo is er een transman die midden in zijn transitie zit en daar openlijk over praat. Ook doet er een non-binair persoon mee, die door de andere deelnemers direct wordt aangesproken met hen/hun voornaamwoorden. En er is ruimte in de show om te praten over hoe het is om queer te zijn in een heterowereld. Het is in de basis een datingshow, maar met ruimte voor representatie en educatie. Zeer verfrissend. 

Daar is het programma Prince Charming nog (lang) niet. De datingshow is op dit moment wel de beste kans sinds jaren om representatie van LHBTQ+’ers in media te verwezenlijken. Liefde is voor iedereen, en dat principe mag nu wel eens op tv. Dan zijn er wat mij betreft twee opties: óf het format moet worden aangepast zodat meer mensen uit de LHBTQ+-gemeenschap zich herkennen in de show, óf er moeten meer datingshows komen naast Prince Charming die de behoefte voor queer liefde op tv vervullen. 


“Kansen zijn blijven liggen”

Samenvattend, het lijkt erop alsof Videoland niet geïnteresseerd is in meegaan met maatschappelijk ontwikkelingen. De keuzes die het programma maakt in de casting houden een giftig patroon van het nastreven van perfectie bij homo’s in stand. Door te selecteren op kandidaten die grofweg dezelfde fysieke kenmerken hebben houdt het programma emancipatie van het schoonheidsideaal van mannen tegen. Bovendien draagt het programma, bewust of onbewust, bij aan de afbreuk van emancipatie door homomannen in te zetten voor het vermaak van hetero’s. En kansen om het programma een representatieve weergave te laten zijn van de LHBTQ+-gemeenschap zijn tot nu toe blijven liggen. 

Dat kan ook anders. Ga met ons in gesprek over de mogelijkheden. Doorbreek patronen in de gay community en geef ons variatie in levensstijl. Maak de weg vrij voor meer lichaamsvormen. Geef ons naast softporno ook echte verhalen. En werk, binnen of buiten het format, aan meer representatie van de LHBTQ+-gemeenschap van kleur.

Met de tips uit dit artikel zullen het programma, de deelnemers, de community, de samenleving en de prins naar elkaar toe bewegen en elkaar versterken. Zo wordt seizoen drie van Prince Charming het beste seizoen tot nu toe.

En ze leefden nog lang en gelukkig.

Dit artikel verscheen eerder op Joey Velbergs eigen website. Joey is freelance kunstenaar, trainer, coach en opsteller. (Foto door Marjoke Smits).

Over de auteur(s)

Redactie

Redactie

Schrijf mee

Wil jij helpen met het creëren van leuke content voor en door LHBT+? Bekijk hieronder onze vacatures.

Voorbinddiscours

Gastredacteur Laurie schrijft over het imago van de voorbinddildo nu en hoe dat door de eeuwen heen is veranderd.

Community

Expreszo in China

Naast ons online magazine en meetings, is Expreszo ook actief met lobbyen. Meestal in Nederland, maar vandaag in China. Redacteur Sebastiaan vertegenwoordigt ons bij de China-EU

Lees verder »
Column

Warme Thee Met Rocher: Mentale Gezondheid

In de rubriek ‘Hete Thee Met Rocher’ bespreekt hoofdredacteur Rocher elke maand een ander onderwerp. Hij start het nieuwe jaar met warme thee in plaats van hete thee in een column over hoe het coronavirus een impact had op zijn mentale gezondheid en hoe we deze gezondheid niet mogen vergeten.

Lees verder »