Ryan Ramharak (die/hen) wil graag samen met hun partner David (hij/hem) een kind. Biologisch gezien is dit geen probleem, want Ryan heeft een werkende baarmoeder en David heeft sperma. Maar de administratieve rompslomp die erbij komt kijken, zorgt voor veel emoties bij de twee. In de documentaire Ryan is zwanger, die in mei 2022 verscheen, leggen ze hun reis naar het krijgen van een kind vast: van het moment waarop ze de keuze hebben gemaakt een kind te krijgen tot aan de geboorte.
Afwachten
De periode van zwanger worden is een periode van afwachten, zoals dat bij een gemiddeld stel dat zwanger probeert te worden ook is. Ryan stopt met het nemen van testosteron, maar die is bang om daardoor last te krijgen van hormonen en menstruatie. Daarom gaan Ryan en David naar het ziekenhuis, om te checken of de eierstokken goed zijn. Daar is gelukkig niets mee aan de hand en dat betekent dat ze kunnen starten met het proberen om zwanger te raken.
In de documentaire zien we deze periode van wachten relatief snel in beeld. We zien dat Ryan en David een Surinaams Hindoestaans fertiliteitsritueel doen, waarmee ze hopen het kind te kunnen ontvangen. Hiervoor dragen ze teksten op aan hun voorouders en aan hun toekomstige kind. Ze verhuizen een paar maanden later naar Hilversum, waar David uitspreekt dat het proces daar daadwerkelijk voor hem begint. In diezelfde maand doet Ryan een zwangerschapstest, die positief is. Vanaf hier worden we als kijker intensiever bij het proces betrokken.
“Via dit kind komt de gehele geschiedenis van mij samen. Hopelijk is ons kind de sleutel om zonder pijn in verband te staan met iedereen die me voorging.” – David
Sterke band
Gedurende de gehele documentaire is goed te zien hoe sterk de band tussen Ryan en David is. Zo begint de docu met de geloften die beide partners naar elkaar hebben uitgesproken tijdens hun bruiloft. Ze zijn ook niet bang om hun emoties en gedachten met elkaar te delen tijdens de ruim twee jaar waarin deze documentaire zich afspeelt. David geeft aan het spannend te vinden, omdat hij nooit had gedacht met iemand te zijn die zwanger zou raken. Ryan heeft veel last van emoties nu die geen testosteron meer neemt. Die vertelt in een vlog aan de camera dat emoties nu veel meer binnenkomen.
Ryan schuwt het praten over dysforie rondom de zwangerschap niet. Die vertelt meerdere malen dat de zwangerschap voor hen niet als vrouwelijk voelt, maar dat de mensen om hen heen en de maatschappij het wel zo zien. Wanneer Ryan een documentaire kijkt over het geven van borstvoeding, vindt die het wel vervelend dat die zelf geen borstvoeding kan geven. Maar die zegt zelf ook dat het hebben van borsten voor hen geen optie is.
Voorbereidingen voor de baby
Ryan en David zijn misschien niet het meest typische koppel dat een kind verwacht. Toch zien we ze in de documentaire vaak typische dingen doen. Zo is er een shot waarin ze beide in een winkel kinderkleding uitzoeken. Bij de schoentjes vinden ze een leuk paar. Maar welke maat heeft een pasgeboren baby eigenlijk? De kleinste maat die er is, is maat 16. “Straks heeft die hele grote voeten,” zegt Ryan over hun nog ongeboren baby. Deze scène laat voor mij goed zien dat Ryan en David een ‘normaal’ stel zijn, dat zich bezighoudt met ‘normale’ zaken rondom de zwangerschap. Ondanks dat worden ze wel als ‘bijzonder’ gezien. Op sommige momenten zorgt dat bij Ryan voor irritatie.
“Toen werd ik dus vanavond gebeld met (…) ‘Het is een hele bijzondere situatie, bijzondere situatie, bijzondere situatie, bijzondere situatie.’ Dus op een gegeven moment zei ik van, nou ja, ‘Voor mij is het geen bijzondere situatie’.” – Ryan
We zien ze ook een draagzak passen en positiekleding uitzoeken. Dat zijn zaken die elk stel dat een kind verwacht, zal doormaken. En dat is ook wat Ryan wil: zoveel mogelijk behandeld worden als een gemiddeld stel dat een kind verwacht. Wanneer Ryan op zwangerschapszwemmen wil, belt die met een zwembad in de buurt. De vrouw van het zwemmen reageert heel begripvol op de vragen die Ryan heeft. Ze regelt dat die in een aparte kleedkamer kan omkleden en geeft aan dat ze Ryan de mogelijkheid zal geven om zichzelf voor te stellen aan het begin van de eerste les.
Administratieve rompslomp
Maar hoe graag Ryan ook wil laten zien dat hun situatie niet bijzonder is, op meerdere momenten in de documentaire wordt duidelijk dat anderen dat wel zo zien. Zo is het bijvoorbeeld voor Ryan niet mogelijk om zwangerschapsverlof aan te vragen. Die optie staat helemaal niet in hun overzicht bij het aanvragen van verlof, omdat die als man geregistreerd staat. Ook bij de zorgverzekeraar lukt het in eerste instantie niet om bepaalde zaken rondom de zwangerschap te declareren, omdat Ryan daar als man staat ingeschreven.
Het zit Ryan vooral dwars dat andere mensen hun situatie als bijzonder zien. Die vindt het frustrerend als mensen in het ziekenhuis vreemd opkijken als ze niet een vrouw, maar Ryan zien als ze hun naam noemen. En Ryan wil ook niet als moeder geregistreerd worden op het geboortecertificaat van hun kind. Hiervoor schakelt die Bureau Clara Wichmann in, die zich inzet tegen genderdiscriminatie in rechtszaken. En hoe hard zij ook hun best doen, uiteindelijk blijkt dit een te grote klus. Dit alles zorgt bij Ryan en David voor veel zorgen.
“Alles goed met moeder en kind?” “Met ouder en kind. Mijn partner is geen … Alles gaat goed”. – Gesprek tussen gemeentemedewerker en David bij het aangeven van het kind.
Verandering
Het is belangrijk dat een documentaire als deze te zien is. Het einde van de documentaire maakt helaas pijnlijk duidelijk dat alles rondom de zwangerschap van non-binaire of trans personen nog niet volledig geregeld is. Er is nog veel ruimte voor verbetering en het kan een stuk makkelijker. Bijvoorbeeld als het mogelijk zou zijn om zwangerschapsverlof aan te vragen en declaraties te doen als je niet als vrouw in het systeem staat. Idealiter zou het ook helemaal niet nodig moeten zijn om een advocaat in te schakelen om niet als moeder op de geboorteakte te verschijnen. Als we het normaler zouden vinden dat mensen die geen vrouw zijn wel zwanger zijn, maakt het dat een stuk prettiger voor non-binaire en trans personen die zwanger zijn.
Over de auteur(s)
