Hoe kunnen een christelijke identiteit en LHBTQIA+ zijn, samengaan? Uit eigen ervaring weet Jamie dat dit soms een lastige combinatie kan zijn. De Bijbel geeft geen duidelijk antwoord op de vraag of homoseksualiteit toegestaan is. In de kerk en kerkgemeenschap laait de discussie hierover vaak op. In deze serie artikelen onderzoekt Jamie hoe zij haar eigen leven zo kan indelen dat ze recht kan doen aan beide delen van haar identiteit. Aan de hand van visies van anderen en voorbeelden uit de hedendaagse maatschappij, geeft ze je tips hoe je zelf je zoektocht kan uitbreiden.
In februari 2021 schreef ik over het dilemma dat veel christelijke LHBTQIA+’ers bezighoudt: hoe combineer ik mijn geloof en mijn seksuele of genderidentiteit? Dit dilemma vormt ook een grote lijn in mijn eigen leven. Zo schreef ik dat een groot keerpunt in mijn leven het moment was waarop de kerk waar ik naartoe ging de deuren sloot. Dat bracht mij een moment om te kunnen reflecteren op mijn identiteit, mijn geloof en mijzelf. Dit reflecteren duurt inmiddels ongeveer drie jaar en ik merk dat ik niet tevreden ben met de plek die het geloof in mijn leven heeft. Daarom ben ik opnieuw op zoek gegaan naar wat het geloof voor mij kan betekenen.
Ik ben niet de enige die met deze gevoelens worstelt. Ook Inge (23, zij/haar), Jolijn* (32, die/hen), Jordi (19, hij/hem), Kirill (28, hij/hem) en Marco (22, hij/hem) hebben hindernissen ervaren tussen hun seksuele of genderidentiteit en het christelijke geloof. Ik ben één-op-één met hen in gesprek gegaan over het geloof, uit de kast komen en de Bijbel. Allemaal geven zij aan een bepaalde zoektocht naar zichzelf te hebben doorgemaakt. En allemaal hebben zij een manier gevonden om hun LHBTQIA+-zijn en hun geloof in God met elkaar te kunnen verenigen. De grote hoeveelheid ervaringen van mijn gesprekspartners heeft ertoe geleid dat ik de inhoud in twee artikelen heb opgesplitst. Dit is het tweede deel daarvan. Het eerste deel vind je hier.
Hoe heb je een passende kerk gevonden?
Marco: In de hervormde kerk waar ik eerst was, werd LHBTQIA+ zijn niet geaccepteerd. Ik accepteerde het zelf wel, dus ben ik in gesprek gegaan met een ouderling. Daarvan kreeg ik het advies om een andere kerk te zoeken waar het wel vanuit de kerkraad werd geaccepteerd. Ik heb toen met een dominee van een andere kerk gesproken. Hij vertelde me dat liefde fundamenteel is en ik dat ook mag voelen. Daarom heb ik me bij die kerk ingeschreven. Ik heb een stukje geschreven om mezelf te introduceren in de kerk en daarbij heb ik ook gezegd dat ik biseksueel ben. Door de huidige situatie ben ik nog niet in de kerk geweest, maar ik heb wel een brief gehad van iemand die docent is op een reformatorische school. En mijn vader heeft een aantal mensen gesproken. Al die reacties zijn positief, dus ik voel me goed bij deze keuze.
Inge: Voor mij is het nodig om naar een kerk te gaan waar ik welkom ben. Ik kan niet zonder kerk, omdat het gedeelde gedachtegoed voor mij belangrijk is. Toen ik uit de kast kwam, had ik een relatie met iemand. Ik merkte ook in de strengere kerken dat het prima was als wij samen naar de kerk gingen. Maar participeren in de kerk werd niet aangemoedigd. Om het gesprek uit de weg te gaan, ben ik gaan zoeken naar een andere kerk. Daarnaast wilde ik niet dat mijn ouders de dupe zouden worden van een discussie die ik in onze kerk zou starten. Mijn partner en ik hebben gelukkig snel twee kerken gevonden, bij onze beide ouders in de buurt. De kerk waar ik met mijn ouders naartoe ging was een gereformeerde kerk. Nu ben ik bij een kerk die niet gereformeerd is. Daar is meer ruimte voor mij.
Jolijn: Mijn partner en ik kijken iedere zondag naar de BEAM kerkdienst van de EO. En we zijn aangesloten bij de BEAM Youth Alpha online. Ik ben daar groepsleider en mijn partner is deelnemer. Daarom ben ik nu veel met het geloof bezig, omdat ik het kan delen met anderen. Ik denk dat ik met mijn partner die ik nu een aantal maanden ken, meer over het geloof heb gesproken dan met mijn man. Ook al had ik mijn man in de kerk leren kennen, thuis spraken we niet veel over het geloof, buiten het kerkgaan en bidden om. Het is fijn dat ik er nu meer over kan praten en intensiever met het geloof bezig kan zijn.
Hoe uit je je geloof op dit moment?
Kirill: Mijn geloofsuitdrukking is typerend voor veel christenen. Ik lees regelmatig het woord van God in de Bijbel. En ik probeer de geboden na te leven. Ook bezoek ik samen met mijn man christelijke gebouwen. We proberen altijd vrolijk en dankbaar te zijn, ook als er een probleem is. En we proberen onze zielen zuiver te houden, bijvoorbeeld door goede daden te doen. We zijn getrouwd, dus mijn man en ik houden die verbintenis in stand door elkaar te helpen en onze lasten te delen. Daarnaast zijn we aangesloten bij de protestantse gemeente hier in de buurt. We werden hartelijk ontvangen door de lokale religieuze gemeenschap. Iedere zondag volgen we de diensten van de kerk nu online.
Jordi: Ik ben geen perfecte christen. Ik bid elke dag voor het eten en spreek mijn dank uit. Het Bijbellezen schiet er soms bij in. Ik ga nu online naar de kerk. De band tussen mij en God zie ik niet anders dan bij een ander. Ik ben een mens die in God gelooft en ik val op mannen. Nu zie ik dat niet meer als een grens. Ik heb daar wel een tijdje moeite mee gehad, omdat ik niet goed meer wist hoe het zat. De vijfde persoon waarbij ik uit de kast kwam was de dominee van de kerk waar ik nu naartoe ga. Hij was liefdevol en accepterend en vertelde mij dat het voor God niet uitmaakt. God houdt van mij en zal dat altijd blijven doen.
Inge: Ik vind het belangrijk om in gesprek te gaan met mensen die het geloof hetzelfde zien als ik. In de Bijbel staat geen expliciete goedkeuring voor een relatie tussen een vrouw en een vrouw, of een man en een man. Het veiligste zou zijn om alleen te blijven, maar dat zou mij ongelukkig maken. De keuze was voor mij dus helder, maar het bleef lastig. Mijn relatie met mijn vriendin heeft een positief effect op mij. Voor mij is dat gezond, maar het heeft ook voor schade bij andere relaties gezorgd. Ik heb het geloof opnieuw moeten uitzoeken. Hierbij heb ik veel steun gehad aan mensen die er anders naar kijken dan de mensen om mij heen. Die vond ik bijvoorbeeld in podcasts en tv-programma’s, en door in gesprek te blijven met anderen. Daardoor heb ik gemerkt dat het niet onmogelijk is en dat de omgeving belangrijk is.
Hoe richt jij nu je leven in?
Kirill: Mijn relatie met God is door de jaren heen veranderd. Het begon met een gewone interesse en daarna ben ik actief geworden in de kerk en hielp ik de liturgie te bedienen aan het altaar. In het begin behandelde ik God als een vriend, maar later begon ik hem als rechter te behandelde. Ik brak de regels van het spel en hield me niet aan de afspraken die ik had gemaakt. Ik verloor hem door mijn daden. Het was alsof ik mijn beste vriend verraadde. Daarom zie ik God nu meer als een rechter. In een boek las ik: ‘Een christen is iemand die bevangen is door vreugde’. Dat is hoe ik mezelf nu zie.
Jordi: Onderzoek naar LHBTQIA+ zijn en God stuurt je van het ene uiterste naar het andere. Soms denk ik: had Paulus maar een extra alinea geschreven, of had Mozes maar even doorgevraagd. Maar we zullen het hiermee moeten doen. Ik sprak er laatst nog met een vriend van mij over. Hij is wat traditioneler in zijn geloof. We spraken over trouwen met iemand van hetzelfde geslacht. Dat is een lastig onderdeel en ik weet ook niet wat het antwoord is. Sommige mensen zeggen: ‘Het is duidelijk, er staat dat een man en vrouw samen horen’. Maar wat dan met alle mensen die andere gevoelens hebben? In Romeinen zegt Paulus dat je beter niet kan trouwen, tenzij je per se wilt. Ik heb het zo opgevat dat dat dus ook voor mij geldt. Als er een man op mijn pad komt is dat prima. Zo niet, dan is het ook goed.
Inge: In de Bijbel staat dat er mensen zijn die alleen blijven, dat dat hun roeping is. Maar daarin wordt niet gedefinieerd of dat over hetero’s gaat of niet. Bovendien wordt duidelijk gemaakt dat het wat van je vraagt om dat te doen. Niet iedereen kan dat. Ik hecht meer waarde aan het begin van de Bijbel. Daarin staat dat God de mens schiep en dat het niet goed is als die alleen zou blijven. Ik kan wel begrijpen waarom de Bijbel een relatie tussen man en vrouw belangrijk vindt, omdat daaruit kinderen kunnen komen. Maar de Bijbel sluit nergens uit dat ik geen relatie mag hebben. Ik ben in de Biblebelt opgegroeid en daar heerst een sterk beeld van hoe je je leven hoort in te delen, bijvoorbeeld kinderen krijgen. Ik dacht dat ik daar niet aan kon voldoen. Nu weet ik dat daar wel ruimte voor is.
Hoe kun je LHBTQIA+ en gelovig zijn?
Jolijn: Dat is een grote vraag waar ik al lang mee rondloop. Pas sinds afgelopen december zit ik in een whatsappgroep voor LHBTQIA+-jongeren. Daar heb ik ook mijn partner leren kennen. Ik dacht: Ik meld me aan en ik ga gewoon zien wat daar rondloopt. Dat heeft me geholpen. In de Bijbel staat weinig over homoseksualiteit of LHBTQIA+ zijn. In Leviticus 18:22 staat dat het een ‘gruwel in ogen des heren’ is. Maar daar is een verkeerde vertaling gemaakt naar ‘man’ waar vroeger ‘jongen’ stond. Bovendien staat in hetzelfde boek dat je je haren niet mag knippen, je baard niet mag scheren en geen kleding van gemengde stoffen mag dragen. Jezus leert ons: Heb elkaar lief. Dat is het grootste en eerste gebod. Door mijn relatie met mijn partner ben ik nog dichter bij God gekomen. Ik geloof daarom dat wat ik voel goed en echt is.
Marco: Nadat ik bij mijn ouders uit de kast was gekomen, voelde het alsof het niet klopte toen ik weer naar de kerk ging. Zoals ik de Bijbel interpreteer staat er niet dat homoseksualiteit verboden is. Wat er wel staat, staat in een andere context. Bovendien staan in het Oude Testament ook andere wetten, bijvoorbeeld dat je als je ongesteld bent niet in aanraking met anderen mag komen. Het is vreemd om te zeggen dat die regel niet klopt en andere regels wel. Maar het is wel lastig, want ik hoor mijn hele leven al dat het niet mag. De Bijbel neutraal lezen kan niet, het gaat toch over mij. In de Bijbelverhalen staat als belangrijkste in het geloof dat God boven alles staat en dat je je naasten moet liefhebben als jezelf. Niet dat je homo’s moet verbieden of iets dergelijks. Ik probeer me op dat belangrijkste te richten.
Inge: In het oude testament wordt homoseksualiteit afgekeurd, maar dat is niet buiten de context te lezen. Daarin gaat het met name over verkrachting. En veel andere delen in de Bijbel moet je ook in de context zien, maar toch staat er nergens goedkeuring. Het christendom is erop gericht om te leven naar Gods wil. Je daaraan overgeven kan alleen als je weet dat je geliefd bent als mens. En als je de ruimte krijgt om te ontdekken of jouw relatie een vruchtbare relatie is, dan kan een relatie tussen twee mensen ultiem zijn. Ik heb een jaar geprobeerd om alleen te leven, maar doe je dan je eigen wil of doe je Gods wil? Angst is een slechte raadgever en door geloof en vertrouwen op God kun je die angst van je afschudden. Wanneer je je wil overgeven aan God en het geloof, kan dat alleen als je liefde ontvangt. Dan kun je de angst loslaten dat je het niet goed doet.
Voor de lezer
Jordi: Ik wil me nog even positief richten tot lezer. Mocht je in de kast zitten en dit lezen, weet dan dat er iemand is die van je houdt. En als je niet in God gelooft, weet dan dat wij allemaal van je houden. Of je uit de kast bent, of nog aan het stoeien bent met jezelf: we houden van je. Als christen hoor ik te belijden dat God van iedereen houdt en ik probeer dan ook van iedereen te houden. En dan ben ik nog het minste van het minste onder de christenen, maar gelukkig zijn we in Gods ogen allemaal gelijk
*Deze naam is gefingeerd. De echte naam is bij de redactie bekend.
Over de auteur(s)
