Deze maand vindt voor het eerst in Nederland de Queer Geschiedenismaand plaats. Naar internationaal voorbeeld organiseert IHLIA de hele maand februari lezingen, talkshows en presentaties die draaien om queer geschiedenis. Wat valt er allemaal te doen en waarom is een Queer Geschiedenismaand zo belangrijk?
In internationale voetstappen
Nederland klopt zichzelf graag op schouders als het draait om homo-acceptatie. Zo beschikken we over de oudste nog bestaande LHBT+-belangenorganisatie, het COC. Bovendien mochten partners van hetzelfde geslacht hier voor het eerst ter wereld met elkaar in het huwelijksbootje treden. Een Queer Geschiedenismaand hadden we echter nog niet, in tegenstelling tot veel andere landen.
Deze traditie vindt zijn oorsprong in de Amerikaanse staat Missouri. Vijfentwintig jaar geleden vond daar de allereerste LGBT History Month plaats. Sindsdien vieren de Amerikanen jaarlijks in oktober de rijke geschiedenis van de LHBT+-gemeenschap. De afgelopen twee decennia volgden landen zoals Canada, Australië en Brazilië. Dichter bij huis startte het Verenigd Koninkrijk in 2005 met dit initiatief en in 2013 volgde Hongarije. Tijd voor ons om bij dat rijtje aan te sluiten, dacht IHLIA, een erfgoedinstelling die zich richt op alles wat met LHBT+ te maken heeft. IHLIA lanceerde deze maand een pilot. Dat deden zij in samenwerking met diverse culturele organisaties waaronder het Rijksmuseum, het Amsterdams Museum en het Joods Historisch Museum.
Digitale editie
Omdat fysieke activiteiten er op dit moment vanwege de lockdown niet inzitten, vindt de Queer Geschiedenismaand grotendeels digitaal plaats. De meeste activiteiten zijn vanuit je luie stoel te volgen via livestreams op het online platform van Queer Geschiedenismaand. Een vluchtige blik op het programma leert dat de nadruk in het programma vooral ligt op LHBT+-kunstenaars. Zo vond op 8 februari de eerste Lockdown Lecture plaats over de Franse tekenaar Jean Boullet (1921-1970). Later in de maand volgen talkshows, filmvertoningen en lezingen. Deze activiteiten draaien om o.a. schrijver Audre Lorde en haar essaybundel Sister Outsider, de joodse activist Fredy Hirsch, transgender pionier Aaïcha Bergamin en fotograaf Frank Scholten. Het gros van de activiteiten is gratis bij te wonen.
Queer representatie en emancipatie
Met de Queer Geschiedenismaand is het IHLIA om meer te doen dan alleen een internationale traditie kopiëren en in Nederlandse context plakken. Volgens het manifest op hun website is een dergelijke maand nodig om LHBT+-gerelateerde onderwerpen ook buiten de Pride-periode voor het voetlicht te brengen. Voor- en na de Pride is de representatie van LHBT+’-ers immers nog altijd te gering. Daar kunnen we nog aan toevoegen dat Pride de laatste jaren steeds meer gecommercialiseerd is. Wie denkt aan Pride, denkt aan de Canal Parade en de uitbundige feesten daaromheen, maar ook aan opportunistische bedrijven en organisaties die van de gelegenheid gebruik maken om met pinkwashing hun zogenaamd LHBT+-vriendelijke imago te pimpen. De Queer Geschiedenismaand is minder feestelijk van aard, maar biedt de mogelijkheid om echt de diepte in te duiken en queer kunstenaars, activisten en pioniers op de voorgrond te zetten.
Het belang van een LHBT+-geschiedenismaand
Bovendien gaat er een emanciperende kracht uit van het initiatief. Veel mensen weten nog (te) weinig van LHBT+-geschiedenis. Dat is niet zo gek, aangezien de meeste geschiedenisboeken nauwelijks aandacht besteden aan LHBT+’ers. Vooralsnog hebben we andere kanalen nodig om te leren over bijvoorbeeld de Stonewall rellen of de grote seksuele en genderdiversiteit die in allerlei delen van de wereld bestond voordat de westerse kolonisator zijn waarden opdrong en cisgender en heteroseksueel overal de norm werden. Onze afwezigheid in deze boeken wekt de indruk dat mensen als wij er niet altijd zijn geweest. En dat klopt natuurlijk niet. Een Queer Geschiedenismaand kan het tij doen keren. Door representatie van pioniers en activisten laat het zien dat we altijd een plaats in de samenleving hebben gehad. Daarvoor is verzet en strijd nodig geweest, ook nu nog. Het in beeld brengen van deze strijd kan LHBT+’ers van nu motiveren om te blijven strijden voor een accepterende en inclusieve samenleving.
Meer lezen over LHBT+-geschiedenis? Lees dan een van de artikelen uit onze rubriek ‘History, herstory, theirstory’, bijvoorbeeld over subculturen in de homogemeenschap en lesbische gemeenschap of een interview met Tieneke Sumter, voorzitter van Survibes.
Over de auteur(s)
