Het is vrijdagavond en je bent op je dagelijkse wandeling in het park, nog voordat je binnen moet zijn vanwege de avondklok. Je ziet twee jongens naast elkaar lopen, ze lopen hand in hand. Wat lief, denk je, en je loopt verder.
Maar je hoort opeens gescheld. “Vuile flikkers!” wordt er geschreeuwd naar de jongens. Wat doe je? Kom je op voor de jongens? De kans is groot dat je doorloopt, uit angst, wat ook heel begrijpelijk is. Wat nou als de belagers jou aanvallen? “Niet mijn zaken”, denk je en je loopt snel door. Maar ‘s avonds denk je terug, misschien hadden die jongens jouw hulp wel nodig.
Jasper en Ronnie
Er zijn genoeg situaties waarbij dergelijke hulp wel nodig was geweest, zoals een lesbisch stel dat in 2019 mishandeld is tijdens Pride, of een transgender persoon die bij een metrostation werd mishandeld. En veel mensen herinneren zich ook Fabio en Daniel die niet een maar twee keer zijn lastig gevallen op straat. Dergelijke voorvallen gebeuren veel vaker dan we denken, en krijgen niet altijd evenveel media aandacht.
Een situatie die wel landelijke aandacht kreeg, vond plaats in 2017. In dit jaar zijn Jasper Vernes en Ronnie Serwatan mishandeld door een groep bij de Nelson Mandelabrug in Arnhem. Waarom? Ze liepen hand in hand naar huis na een avond stappen. Vijf à zes jongens mishandelden hen en er werd zelfs een betonschaar gebruikt.
Wat hen gebeurde, werd op Facebook geplaatst en voor ze het wisten, was het hele land in rep en roer. Journalist Barbara Barend plaatste een oproep aan mannen om hand in hand te lopen en zich te laten fotograferen. Aan die oproep werd gehoor gegeven en mensen plaatsten massaal zulke foto’s op sociale media. Het leidde zelfs tot de beweging ‘Hand in Hand voor Diversiteit’. Wat begon als een uiting van haat veroorzaakte een sneeuwbal van liefde.
Hand in hand… met bedreigingen
Wie niet heteroseksueel is, kent of herkent waarschijnlijk de angst om affectie te tonen in het openbaar. Ik vroeg laatst aan mensen om me heen wat hun ervaringen hiermee zijn, en of ze wachten tot ze in een safe space zijn voordat ze een ander een kus geven.
Een aantal gaven aan hier niet mee bezig te zijn en lak te hebben aan hun omgeving. Ik bewonder hun moed en daadkracht hierin. Maar meer dan genoeg mensen gaven ook aan toch een ongemakkelijk of onheilspellend gevoel te ervaren wanneer ze affectie (willen) tonen. “Kan het hier?” “Kijken er mensen?” “Kan ik weg uit deze ruimte?”
Ik hoorde ook verhalen van mensen die zeiden dat ze wel eens of zelfs regelmatig bedreigd en uitgescholden worden, maar hier niet van opkijken. Zelfs tijdens Pride gebeuren dit soort dingen. Affectie tonen in het openbaar met iemand van hetzelfde geslacht gaat dus hand in hand met bedreigd worden.
Zelf herken ik dat ongemakkelijke gevoel ook wel. Ik heb erg lang geen affectie getoond in het openbaar. Het heeft ook altijd invloed gehad op mijn dateleven. Zo baalde ik er soms van als ik op date ging met iemand in het openbaar omdat ik, voor mijn gevoel, de ander sowieso niet een kus zou kunnen geven.
Jaren later besloot ik dat ik dit niet meer wilde en begon ik weer affectie te tonen in het openbaar. “Fuck it, laat ze komen. Ik volg bokstraining!” dacht ik dan bij mezelf. Toch voelde ik wel dat ongemak. Alsof je afval op straat gooit: je kijkt een beetje onrustig om je heen en vraagt je af of iemand het gezien heeft.
Het liefst wil ik hand in hand op straat kunnen lopen met iemand die ik leuk vind zonder problemen. Ik wil niet dat ik om me heen moet kijken en mezelf moet afvragen of het wel kan. Maar ik wil ook niet dat ik het zie als een soort verzet waarbij ik veel moed toon om lak te hebben aan wat mensen denken. Ik wil dat ik hand in hand kan lopen zonder dat ik erover na moet denken.
Tijden veranderen
Ik hou me graag voor dat tijden veranderen. Die hoop heb ik. Maar soms lijkt er weinig te veranderen. Verschrikkelijke incidenten vinden nog steeds plaats, zoals homomannen in de val lokken bij nep Grindr-dates wat fatale gevolgen kan hebben. Als ik daaraan denk, zakt de hoop weer in mijn schoenen. Wat wel anders lijkt, is hoe we erop reageren. We komen samen. De bewegingen voortkomen uit dat geweld, zijn zoveel krachtiger. Mensen zijn het zat, en verzetten zich.
De hoop is dus niet verloren, maar we zijn er nog lang niet. We hebben namelijk ook de hulp nodig van onze allies: de cisgender, heteroseksuele mensen. Ik krijg nog vaak zat van hen te horen dat het niet OK is dat dit nog moet en hoe erg ze het vinden. Ik kan die sympathie waarderen.
Met sympathie bereiken we echter niks. Ons verzet tegen de intimidatie en haat op straat blijft klein zonder hulp. Wat kan men doen? Met het hele collectief verzetten. Spreek elkaar aan op straat en doe dit samen. Wanneer een belager door een hele groep wordt aangesproken, verkleint zijn intimiderende positie.
Maar dring ook aan bij de politie. Het is een gegeven dat de politie toch minder daadkrachtig optreedt wanneer het LHBTQIA+-intimidatie betreft, zoals het verhaal van Dirk laat zien. Ondersteun anderen wanneer ze het nodig hebben, niet wanneer het jou uitkomt. Help een ander.
Over de auteur(s)
