Thorn Roos de Vries speelt sinds dit seizoen een van de hoofdrollen in SpangaS: de Campus. Daarmee heeft Spangas een primeur te pakken. De Vries, ook bekend als drag king Thorn Vineyard, speelt namelijk het non-binaire personage Lesley. De Vries is zelf ook non-binair en vertolkt met Lesley de eerste non-binaire hoofdrol in een veelbekeken serie in Nederland. Met dit personage willen de makers van SpangaS aan hun jeugdige publiek laten zien dat je kan zijn wie je wilt. Ze hopen dat kinderen zichzelf in het personage gaan herkennen en zich daardoor gezien voelen. Om deze reden ligt bij het personage Lesley de focus niet op diens genderidentiteit, maar juist op diens karakter.
“Wat ik heel leuk vind, is dat Lesley gewoon non-binair is. Dus het is verder niet onderdeel van diens verhaallijn, het is er gewoon. Het is niet een struggle, het is niet een coming-out verhaal, het is niet zielig of vervelend, het is er gewoon. En daarnaast is Lesley ook gewoon een heel leuk mens.” – Thorn Roos de Vries over diens personage Lesley in SpangaS
Representatie van de gehele LHBT+-gemeenschap en met name de ondervertegenwoordigde gender non-conformerende identiteiten is zeer belangrijk. Representatie leidt tot herkenning, erkenning en acceptatie. Ook gaat dit artikel verder in op de representatie van non-binaire personages in Nederland. Spoilers: er is weinig representatie. Wat kan er gebeuren om deze representatie te bevorderen?
Herkenbaarheid en acceptatie van non-binaire personen
Goede representatie van de LHBT+-gemeenschap in de media is belangrijk. Zeker omdat het kinderen, jongeren en volwassenen laat zien dat het oké is om te zijn wie je bent, ook als dat niet overeenkomt met de norm. Een aantal van de ondervertegenwoordigde identiteiten in de media zijn de non-binaire genderidentiteiten. Het effect hiervan is dat non-binaire mensen het signaal krijgen dat er niet of nauwelijks mensen zoals zij zijn. En dat ze het niet waard zijn om een belangrijke rol in een verhaal te zijn. Met name op jonge mensen heeft dit een groot effect, omdat zij rolmodellen nodig hebben om hun eigen identiteit te kunnen vormen. Als deze rolmodellen ontbreken, zien zij niet dat er anderen zijn met dezelfde gevoelens als zij zelf. Door diversiteit aan identiteit in de media te bieden, kan deze herkenbaarheid wel bereikt worden.
Naast dat het voor personen binnen de LHBT+-gemeenschap belangrijk is om henzelf vertegenwoordigd te zien, is ook buiten de gemeenschap de representatie van groot belang. Hoe dat werkt is onder andere goed te zien in Disclosure die al eerder door Expreszo is getipt. In deze Amerikaanse documentaire komen transgender personen aan het woord. Zij vertellen wat de verbeelding van transgender personages doet met de beeldvorming van anderen. Worden transgender vrouwen bijvoorbeeld enkel afgeschilderd als prostituee, zal het publiek en daarmee de samenleving transgender vrouwen altijd zo zien. Dit is schadelijk voor de transgender personen, maar ook voor alle anderen, omdat de media hun beeldvorming beperken.
Representatie van non-binaire genderidentiteiten in Nederland
In Nederland mag SpangaS dan de primeur hebben, in series uit andere landen zijn non-binaire personen vaker vertegenwoordigd. De serie Billions bijvoorbeeld bevat het non-binaire personage Taylor gespeeld door Asia Kate Dillon (die zichzelf als non-binair identificeert). Daarnaast zijn er nog een aantal populaire series met een non-binair personage, zoals One Day at a Time en Degrassi. In Nederland is echter weinig representatie van non-binaire genderidentiteiten te vinden op tv. Als je op zoek bent naar representatie en herkenbaarheid, ben je aangewezen op het internet. Verder dan een aantal vaak Engelstalige influencers op Instagram en uitlegvideo’s lijkt dat echter niet te gaan.
Wat wel een goede stap is in het medialandschap in Nederland, is dat non-binaire personen steeds vaker in talkshows worden uitgenodigd of zichtbaar worden op een andere manier. Zo heeft Thorn Roos de Vries onder andere voor het Jeugdjournaal een item gemaakt waarin die uitleg geeft over non-binariteit, het personage Lesley in SpangaS en het onbegrip wat heerst in de maatschappij. Ook op andere vlakken is representatie te zien. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar in de modellenwereld waarin Hanne Gaby Odiele open is over diens intersekse conditie en non-binaire genderidentiteit. En Marieke Lucas Rijneveld die recentelijk een prestigieuze prijs heeft gewonnen voor het boek De avond is ongemak.
Werk aan de winkel
Toch is er dus nog een hoop werk aan de winkel. Representatie is belangrijk, zowel voor herkenbaarheid als de bevordering van acceptatie. Nederland loopt nog achter, maar begint stappen te zetten nu SpangaS een non-binair personage heeft geïntroduceerd. Maar om de beeldvorming compleet te maken, is het van belang dat non-binaire personages vaker worden afgebeeld. Hoe meer representatie er is, hoe completer het beeld en hoe groter de acceptatie. Hoe kunnen we zorgen voor meer representatie?
Mensen kunnen hier zelf wat aan doen, zoals in hun bio op sociale media of in gesprekken aangeven wat hun voornaamwoorden zijn. Dit zorgt ervoor dat niet alleen transgender en non-binaire personen dat doen en het stigma rondom voornaamwoorden verdwijnt. Daarmee krijgen anderen de mogelijkheid om ook hun voornaamwoorden te benoemen doordat het genormaliseerd is en daardoor veiliger is voor hen om te doen. Hierbij aansluitend is het belangrijk om wanneer je een groep mensen toespreekt, ervan uit te gaan dat je niet alleen mannen en vrouwen voor je hebt. Wat mensen verder nog kunnen doen, is hun Instagram feed, boekenlijst of wat dan ook aan te vullen met non-binaire personen en personages.
Kortom, het is belangrijk om op alle non-binaire genderidentiteiten te herkennen, erkennen en accepteren. Dit gebeurt middels de media door het creëren van representatie. Maar ook op kleinere schaal kunnen mensen zich inzetten, bijvoorbeeld door het aangeven van hun voornaamwoorden op Instagram, wat ook een vorm van representatie is. Zo ziet de gehele samenleving steeds vaker non-binaire genderidentiteiten terug en dit leidt tot een normalisatie van non-binariteit.
Over SpangaS
SpangaS bevat al sinds de start in 2007 een grote diversiteit aan personages, waaronder ook personages uit de LHBT+-gemeenschap. In het eerste seizoen zagen we bijvoorbeeld Flip (gespeeld door Jasper Gottlieb) die worstelde met zijn homoseksualiteit. En ook zagen we Fay (Titia Hoogendoorn) die in de serie ontdekte wat biseksualiteit was en zich daarmee identificeerde. Ook meneer Damstra, de maatschappijleer docent (Steef Hupkes) was openlijk homoseksueel in de serie en trouwde in seizoen 8 met een man. Voor de fans van het eerste uur: meneer Damstra is ook in dit seizoen nog steeds te zien. Ook in latere seizoenen zijn personages met een link naar de LHBT+-gemeenschap terug te vinden, zoals transgender meisje Caro (Iris Amber Stenger) en Vallon (Eefje van Gorkum) die geadopteerd was door twee vaders.
Over de auteur(s)
