Voor alleenstaande personen en queer koppels met een kinderwens kan het realiseren van deze wens een uitdaging zijn. Eerder zette Jamie al de verscheidene mogelijkheden voor queer personen met een kinderwens op een rijtje.
Voor dit artikel interviewde ik Natalie (30) die in het begin van dit jaar als bewust alleenstaande moeder een kindje kreeg. Een donor vond ze via European Sperm Bank (ESB). Ik sprak met Natalie over haar keuze om op deze manier haar kinderwens te vervullen.
Zou je me meer kunnen vertellen over jouw keuze om bewust een alleenstaande moeder te worden? Was het bijvoorbeeld iets waar je al een langere tijd over nadacht?
Het is wel iets wat door mijn hoofd is gegaan maar in mijn twintiger jaren dacht ik daar nog niet zoveel over na. Ik dacht een partner te vinden om het samen mee te doen. Dit lukte niet, maar mijn kinderwens werd wel steeds groter. Ik had het idee dat het in de weg ging staan van relaties; er lag veel druk op dit thema. Dit maakte dat de relatie niet goed kon werken. Toen heb ik uiteindelijk bedacht dat ik het toch alleen wilde doen. Mijn kinderwens kreeg voorrang, dit was belangrijker voor mij. Maar het was voor mij niet zo dat ik het bewust alleen wilde doen omdat ik veel voordelen zag aan alleenstaand moederschap.
Ik kan me voorstellen dat er tegenwoordig veel informatie beschikbaar is over bewust alleenstaand ouderschap. Op welke manieren heb je gezocht naar informatie over de verschillende mogelijkheden om alleenstaand moeder te worden?
Ik heb één fertiliteitskliniek gebeld, waar ik meteen een goed gevoel bij had.* Dit was een kliniek die ik ook al kende want bekenden van mij waren daar geweest. Ik heb daar toen gevraagd of het mogelijk was om een donor via ESB te vinden. Dit was een van de opties die zij aanboden. Toen heb ik me daar ingeschreven. Dit ging heel makkelijk, met een gratis account kon ik al beginnen met het uitzoeken van een donor.
*Bij een fertiliteitskliniek kunnen wensouders terecht voor vruchtbaarheidsbehandelingen met donorsperma of donoreicellen. Het verschilt per kliniek of deze een eigen spermabank heeft of openstaat voor samenwerking met buitenlandse spermabanken en/of een eigen meegenomen donor. Meer informatie hierover kun je onder andere op deze website vinden.
Dus nadat je deze keuze had genomen, gingen de eerste stappen vrij vlot?
Ja, wat dat betreft wel. Ik heb zelf wel goed gekeken naar of ik het financieel goed kon dragen en hoe dat dan zou gaan met werk. Ik vond het belangrijk dat het kind een stabiele basis zou hebben. Dus dat heb ik binnen mijn eigen situatie bekeken en ben toen inderdaad meteen aan de slag gegaan met behandelingen bij de fertiliteitskliniek. Ik heb met name in het traject daar veel informatie en begeleiding gekregen, zowel tijdens als nog ver na het proces.
Hoe ben je uiteindelijk terecht gekomen bij ESB? Kwamen hier bepaalde overwegingen bij kijken?
Ja zeker. Ik heb bij de kliniek een gesprek gehad met een psycholoog, gespecialiseerd in het thema donorkinderen. Die heeft mij toen op het hart gedrukt om goed na te denken over de keuze voor een donor; wat je overwegingen daarin zijn en om hier ook het belang van het kind in mee te nemen. Ik heb eerst geprobeerd een bekende donor te vinden in Nederland.* Ik heb toen ook iemand gevonden. Ik had deze persoon al een paar keer gezien en we waren bezig een donorcontract op te stellen met een familierecht-advocaat. Toch merkte ik gaandeweg in het proces dat het me benauwde. Het was niet echt de manier die goed bij mij en mijn toekomstbeeld paste. Toen heb ik dat toch weer stopgezet. Ik ben toen gegaan voor een semi-anonieme donor. Een anonieme donor kan namelijk niet in Nederland en dat zou ik ook niet willen. Ik vind het goed dat het kind informatie kan opvragen. En zo ben ik terecht gekomen bij ESB.
Interessant, dus eerst wilde je toch graag een ‘bekende’ donor vinden?
Een ID release donor was toch wel mijn eerste keuze. Maar ik heb toen een detour gemaakt, mogelijk in het belang van het kind; ook al denk ik dat het ook afhangt van hoe je er zelf mee om gaat. Ik werd toch door de kliniek en omgeving een beetje gepusht om eerst te onderzoeken of een ‘bekende’ donor ook een mogelijkheid was. Dit heb ik dus gedaan maar dat was hem toch écht niet.
*Een bekende donor, ook wel contactdonor genoemd, is een bekende voor het kind. Deze donor kan omgang of contact hebben met het kind.
Zou je me meer kunnen vertellen over het proces dat je hebt doorlopen bij ESB?
Bij ESB kan je een account aanmaken en dan kun je allerlei donorprofielen inzien. Dat is best wel gek want het wordt zo erg maakbaar. Normaal gesproken is het in een relatie niet zo maakbaar. Ik heb samen met vriendinnen overwogen wat belangrijk is in het uitkiezen van een donor. Ik heb ook een aantal keer contact gehad met ESB om vragen te stellen over de donoren en over de keuzes daarin, en zij hebben mij hier heel goed in kunnen adviseren. Uiteindelijk blijven er een paar over die een goede match zijn voor jouw situatie. Dan is het een kwestie van ogen dicht en eentje kiezen. Ik heb er toen uiteindelijk een gekozen. Wat ik wel merkte is dat als je er eenmaal een kiest dan investeer je je steeds meer in die donor; het wordt steeds de betere match. Dat gevoel begint dan steeds meer te groeien.
Ik ben wel benieuwd hoe gedetailleerd de factoren zijn waarop je kan filteren; wat vond jij bijvoorbeeld belangrijk bij het kiezen van een donor?
Je kan op van alles filteren. Over de verschillende donoren is heel veel informatie beschikbaar.* Ik heb op twee dingen gelet. Enerzijds heb ik gekeken naar eigenschappen die ik misschien minder bezit maar waar ik wel waarde aan hecht, of juist eigenschappen die ik zelf heb maar niet zo leuk vind en dus ook niet bij de donor wil. Anderzijds heb ik gekeken naar donoren die overeenkomen met het type waarop ik zou vallen, met het oog op de toekomst en de partner die ik dan waarschijnlijk ga hebben; dat daar dus iets van zou terugkomen in het kind. Dat zijn de twee lijnen die ik heb gevolgd. Ik ben best wel lang en ik heb een donor gekozen die iets korter is dan ik. In het dagelijks leven zou ik qua partner minder snel die keuze maken. Het bood dus ook mogelijkheden om het anders te doen dan hoe het via de normale weg zou gaan.
*Een donorprofiel bij ESB bevat veel informatie over de donor waaronder persoonlijke en fysieke kenmerken, interesses, medische familiegeschiedenis en soms is er een audio- opname beschikbaar.
Zou je me kort kunnen meenemen in het traject wat je hebt doorlopen, nadat je een donor had gevonden bij ESB?
Als je een donor hebt gevonden, bestel je het sperma en wordt het naar de kliniek gestuurd. Of je kan het op laten slaan in de spermabank en eventueel later gebruiken, ook bijvoorbeeld voor broertjes of zusjes. Afhankelijk van waar je bent in je traject kun je dan gaan starten met behandelingen. Ik had al mijn gesprekken en intakes al gehad, dus ik kon vrijwel meteen starten met IUI.*
*Bij IUI worden de zaadcellen direct in de baarmoeder ingebracht. Dit kan plaatsvinden in een natuurlijke cyclus of in een kunstmatig gestimuleerde cyclus.
Ging het hele traject ook veelal zoals je dit had verwacht, of liep je tegen onverwachte dingen aan?
Qua procedures vanuit de kliniek ging het eigenlijk zoals ik het had verwacht. In het begin was duidelijk besproken hoe het traject zou gaan, en dat verliep ook allemaal zo. Er waren korte wachttijden, dat vond ik heel prettig. Als je eenmaal die keuze maakt wil je het natuurlijk ook daadwerkelijk gaan doen. Wat mij wel tegenviel, is dat het uiteindelijk lang heeft geduurd voordat ik zwanger werd. Ik had verwacht, ook door mijn leeftijd en goede gezondheid, dat ik snel zwanger zou worden. Het gemiddelde is vier keer. Ik had daar wel een beetje op ingestoken. Maar dat was totaal niet het geval.
Want hoelang duurde het om zwanger te raken, als ik mag vragen?
Uiteindelijk heb ik 9 IUI pogingen gedaan. Daarna ben ik IVF gaan doen. Bij de eerste poging IVF ben ik uiteindelijk zwanger geraakt.
Hoe reageerde jouw omgeving op jouw keuze om alleenstaand moeder te worden?
Ik heb ze vanaf het begin al meegenomen, eigenlijk tegelijkertijd met mijn aanmelding. Ik heb het meteen gedeeld met mensen die dicht bij mij staan. Ze waren overwegend positief. Ik heb daarbij wel verteld dat mijn kinderwens mijn eerste prioriteit was, maar dat ik later graag een gezin en een partner wil hebben en misschien een tweede kind. Tegenwoordig bestaan er zoveel verschillende vormen van families en is het allemaal niet meer zo uitzonderlijk. Men vond dat ook gewoon normaal. Veel van mijn vrienden zouden het niet zelf hebben gedaan. Maar ik heb wel vaak gehoord: “Als iemand het kan, dan ben jij het.” De omgeving vond het dus ook wel passen bij mij, ze wisten natuurlijk ook wel dat mijn kinderwens erg groot was.
Ik ben wel benieuwd of je nu contact hebt met andere alleenstaande ouders?
Ik ken er wel een paar, en ik weet waar ik ze zou kunnen vinden maar eigenlijk heb ik daar geen behoefte aan. Met ‘alleenstaand moederschap’ identificeer ik me niet per se heel erg. Ik doe het dan wel alleen, maar ik heb het idee dat veel bewust alleenstaande moeders toch een andere insteek hebben. Ze stappen er bijvoorbeeld in met het idee dat ze het alleen gaan doen en zullen blijven doen. Dat matcht niet helemaal. Ik heb daarnaast ook een sterk sociaal netwerk met vrienden die qua persoonlijkheid met mij matchen. Dit vind ik belangrijker dan of je in dezelfde situatie zit. Het gaat erom of je als persoon met elkaar matcht en het leuk kan hebben.
Het gebruik van een donor roept regelmatig discussie op in de maatschappij. Deze heeft veelal betrekking op het belang van het kind. Hoe kijk jij aan tegen deze discussies?
Ik denk dat het erg belangrijk is dat een kind verschillende rolmodellen en zorgfiguren heeft waar het op kan leunen en die vertrouwd zijn. Maar ik denk niet per se dat dat binnen het huishouden hoeft te zijn. Ik denk ook niet per se dat dat een man en een vrouw zou moeten zijn. Het kan op verschillende manieren ingevuld worden. Ik ben het er zeker mee eens dat het ingevuld dient te worden, maar dat kan op veel verschillende manieren. Ik heb een best groot sociaal netwerk; al die mensen zijn ontzettend betrokken bij haar (dochter, red). Ze is bijvoorbeeld ook al uit logeren geweest bij een van mijn vrienden, daar kan ze in de toekomst op leunen en van leren. Zowel vrouwen als mannen, hogeropgeleiden en lageropgeleiden, allerlei verschillende mensen. Ik heb helemaal geen angst dat het niet genoeg voor haar zou zijn.
Welk advies zou je willen meegeven aan mensen die eenzelfde keuze overwegen?
Ik denk dat het heel erg belangrijk is om er met vertrouwen in te gaan. Nooit heb ik getwijfeld aan mijn rol als moeder; dat ik bijvoorbeeld geen goede moeder zou zijn of dat mijn kind iets tekort zou komen. Ik weet dat veel aanstaande alleenstaande ouders dat wel kunnen hebben. Ik zou zeggen: probeer van tevoren zoveel mogelijk vertrouwen op te bouwen. Stel al je vragen aan mensen en doe onderzoek als je daar behoefte aan hebt. Daarnaast kun je contact zoeken met mensen in dezelfde situatie. Ik denk dat als je er met vertrouwen instapt, je beter in staat bent om om te gaan met wat er op je pad kan komen. Het kan iets heel moois zijn en het is fijn als je dat ook zo kunt ervaren en niet bij elke stap heel erg gaat twijfelen of onzeker wordt. Dan is het misschien niet de juiste timing.
Is er verder nog iets waar je graag over wilt vertellen? Iets waar ik nog niet naar heb gevraagd maar wat je wel belangrijk vindt om te delen?
Waarom ik mijn ervaringen deel op Instagram en in interviews als deze, is deels omdat ik vanaf het begin van mijn traject representatie miste van alleenstaande jonge mensen met een kinderwens. Of personen die niet per se géén partner willen hebben. Ik heb het idee dat het beeld van alleenstaande ouders of alleenstaande moeders nog vooral is: 39 jaar, laatste kans, nu of nooit, laat die partner maar. Terwijl ik denk dat er ook veel jonge meiden zijn, en mannen misschien ook wel, die een kinderwens hebben. Zij voelen zich misschien op maatschappelijk vlak geremd om hierover na te denken, of hier een vorm aan te geven. Met name omdat weinig alleenstaande jonge moeders open zijn over dit traject of dit überhaupt hebben doorlopen. Ik vind het belangrijk dat hier meer over bekend wordt.
Interessant dat je dat zegt. Ik heb ook het idee dat dat toch het heersende beeld is in de maatschappij
Ja, precies. Ik vind ook niet dat iedereen die twintig is en een kinderwens heeft hier meteen invulling aan zou moeten geven. Het is absoluut iets wat overwogen moet worden, maar ik heb zelf ook van mijn gynaecoloog een aantal keer opmerkingen gehoord als: ‘Je bent nog jong’, ‘Je hebt nog geen haast’, ‘Er zijn andere vrouwen voor wie het echt de laatste kans is’, ‘Zou je niet eerst nog een partner zoeken?’ Ik denk dat mensen daar misschien de plank misslaan en niet erkennen dat een kinderwens groot kan zijn op welke leeftijd dan ook.
Meer informatie over European Sperm Bank kun je vinden op deze website.
Over de auteur(s)
