Sportclubs, voetbalstadions en de gymlessen op school zijn nog veel te vaak de grasmat van onze kennismaking met homofobie, transfobie en queerfobie. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven die niet alleen erkennen dat dit trauma bestaat, maar sport juist inzetten als manier om trauma’s te helen. Verenigingen die queers van nu in staat stellen om hun plek in de samenleving op te eisen. In het drieluik ‘Queers & sport’ neem ik je mee langs een aantal van deze initiatieven. Met als derde, en voorlopig laatste in de reeks, de oprichters van de Queer Surf Club: Lisette de Jager & Mack Dylan.
We hebben afgesproken in een veel te hip koffietentje in het hart van Scheveningen. Mack arriveert als eerste, met meteen de mededeling dat Lisette vaststaat in het verkeer. Kort na aankomst beginnen we wat te praten over onze achtergronden. Helaas blijkt het café iets te gezellig voor een interview. Nadat we onze warme drankjes hebben genuttigd, gaan we naar buiten, op weg naar een geschiktere plek voor het interview. Uiteindelijk kiezen we voor een afdakje in de luwte van het verkeer, beschermd tegen de regen. “Lekker in de elementen!”, grapt Mack.
Intussen zie ik vanuit mijn ooghoek Lisette op ons aflopen. Lisette heb ik een paar maanden eerder ontmoet, tijdens mijn eerste les bij de Queer Surf Club. Ze heeft iets in haar handen. Na een knuffel overhandigt ze me mijn ov-chipkaart. ‘Die lag op de grond in het café’. Na een gelukkig weerzien op meerdere niveaus, kan het gesprek nu echt beginnen.
Lisette (28) geeft gymles op een middelbare school en geeft in haar vrije tijd surfles. Mack (25) is ook surfinstructeur en werkt daarnaast als zzp’er in de horeca. Ze hebben elkaar leren kennen toen zij allebei bij strandtent Aloha werkten.
L: “Na werktijd bleven we altijd hangen met een groepje. Met Mack was er al gelijk een klik. En dat was in het water ook zo. De vibe was net even wat relaxter. Omdat we allebei queer zijn, begrepen we elkaar. Toen dachten we: misschien kunnen we hier iets mee doen? Zo is dat idee ontstaan van de samenwerking.”
Hoe ben je bij het surfen terechtgekomen?
L: “Als kind was ik altijd al wel op het strand. Ik deed veel aan bodyboarden en skim boarden. En skateboarden deed ik ook veel. De eerste keer surfen was in de brugklas met een surfles. Toen dacht ik: ‘Oh, dit is leuk!’. Daarna ben ik gaan sparen voor een surfboard. Na die ene les ben ik zelf begonnen. Ik zou het niet iedereen aanraden om het jezelf te leren, want het duurt dan erg lang.”
M: “Ik ben geboren en opgegroeid op Aruba, waar mijn vader een windsurfschool had. De watersport zat er vroeg in. Ik heb in mijn jeugd veel wedstrijden gewindsurft. Ik ben naar Nederland verhuisd om met het olympisch team te trainen. En toen begon ik een beetje de smaak te pakken te krijgen van mijn studie. In mijn tijd op de hotelschool kon ik mijn eigen identiteit ontdekken. Ineens was er heel veel surf om me heen in Scheveningen, dat leeft echt in deze stad. Toen ben ik een paar keer gaan surfen. De onbevangenheid, intensiteit van surfen in de natuur, dat doet zoveel met me. Dus vandaar dat ik helemaal verslaafd raakte aan het surfen. Ik vind denk ik alles aan het surfen heel interessant. Soms kan alleen de sfeer in het water wel vervelend zijn. Ook omdat het wel populair aan het worden is. Dan zie je dat mensen elkaar een golf niet gunnen, (on)bewust in de weg liggen, chagrijnig doen. Je hebt ook mensen die denken dat de zee van henzelf is. Terwijl dat de verkeerde mindset is. Je bent hier samen, je deelt de natuur, je bent hier voor een goed gevoel, voor de sport.”
Hoe zit dat in de surfwereld met heteronormativiteit?
M: “Het is zeker heteronormatief. Als je kijkt naar de surfsport in het algemeen is het wel een machocultuur. Dus bij de mannen is het wel heel erg borstkas naar voren en breed lopen. Aan de andere kant zijn er bij de vrouwen denk ik wel wat meer queers automatisch in de sport. Dat gaat gewoon bijna hand in hand. Bij de mannen is dat dus het tegenovergestelde, en dat kan intimiderend zijn. Terwijl dat helemaal niet hoeft. Je identiteit heeft niks te maken met een sport.”
Jullie zijn nu de Queer Surf Club gestart, wat ook gezien kan worden als een identiteitsstatement. Hoe zijn jullie daartoe gekomen?
M: “Lisette en ik identificeren ons allebei als queer. En als we samen surfen, voelen we ons heel comfortabel in de zee. We laten expliciet zien dat we het naar ons zin hebben. Af en toe doen we ook een beetje gek. Moedigen elkaar aan. Het is heel gezellig als wij met zijn tweeën zijn. Toen dachten we: zijn er misschien meer queers die dit willen ervaren?”
L: “Ik heb veel in Frankrijk lesgegeven voor een Nederlandse organisatie. Daar kwamen veel queer vrouwen op af. Het ontstond dus eigenlijk vanzelf. Per toeval kwam ik erachter dat het heel fijn is om een surfclub expliciet voor queers te hebben. En dat zoiets nog niet bestond in Nederland. Dat voelde Mack ook. Toen bedachten we dat we het dan maar zelf gingen neerzetten. Want daar is gewoon vraag naar.”
Wanneer zijn jullie hiermee begonnen?
M: “December 2022. Ik zat toen op Aruba. Toen hebben we elkaar gebeld en hebben we afgesproken dat we het gewoon gingen doen. Het begon met het maken van een Instagram account. We hebben bewust opengehouden welke vormen het zou aannemen. Voor de meeste mensen was het toen nog te koud om te surfen. Dus planden we onze eerste editie voor april 2023, aan het begin van het seizoen. 2023 was ons trial jaar. Wat we hebben gemerkt is dat er een groep vaste mensen is die heel graag vaker en consistenter lessen wil meepakken. En dat zij het heel chill vinden dat de lessen van queers voor queers zijn. Dat de instructeur tegenover hen begrijpt waar ze voor staan en wat ze fijn vinden.”
Hoeveel mensen komen er op jullie activiteiten af?
M: “We hebben surflessen, die laten we doorgaan vanaf vier deelnemers. Daarnaast hebben we edities, waarbij we surflessen combineren met groepsactiviteiten. Om informeel bij elkaar te komen, bijvoorbeeld met een barbecue of een movie night. Tijdens het seizoen houden we per maand ongeveer een editie. En met een seizoen bedoel ik: wanneer de strandtenten er zijn. Per editie zijn er tot nu tussen de twintig en dertig personen.”
Hoe helpt surfen queers?
M: “Ik denk dat surfen iedereen helpt! [Harde lach van Mack]”
M: “De kalmte die de zee geeft om in de natuur te zijn, dat is zo uniek eigenlijk. Sporten is gezond voor iedereen. En het is leuker om met elkaar te zijn in de zee, met een groep die elkaar steunt en support.”
L: “Surfen is echt iets waar ik mijn ei in kwijt kan. Tijdens het surfen ben ik in het moment, bezig met de zee en de golven. Met surfen leer je doorzetten en uitdagingen aangaan. Die uitdagingen zijn voor iedereen anders. Ik denk dat het voor queer mensen best lastig kan zijn in de maatschappij. Surfen kan je daarbij helpen. Daarnaast is surfen een mooie manier om queers bij elkaar te brengen. Aan het begin van zo’n sessie kennen nog heel weinig mensen elkaar. Maar hebben ze eenmaal gesurft, dan gaan ze er daarna met zijn allen over praten. Je doet het met elkaar, maar je bent ook met je eigen uitdaging bezig. Dat is denk ik heel mooi.”
M: “We willen een community ondersteunen. Dat mensen uiteindelijk los van ons met elkaar gaan afspreken om te gaan surfen, of met elkaar te gaan chillen. Lesjes nemen samen. Dat we samen die vibe creëren en aan een queer surfgemeenschap bouwen.”
Hoe belangrijk is het dat jullie als queer vereniging ruimte innemen?
M: “We hebben heel vaak de vraag gehad: ‘Waarom eigenlijk queer?’ Eerst zeiden Lisette en ik: ‘Nee, we zijn geen politieke beweging.’ Gaandeweg kwamen we erachter dat we dat eigenlijk wel zijn. We vinden het belangrijk dat die term meer bekend wordt, en dat het normaal wordt om te zien. Als we een editie hebben vind ik het heel fijn om de progress flag op het strand te hangen, en zo die zichtbaarheid te verhogen. Zodat mensen even stilstaan in het besef: ‘Oh, dat wordt hier ook gedaan’.”
L: “In het water is het zo van: ‘hier zijn we’. Dat laten we tijdens de lessen en edities ook naar voren komen. We juichen elkaar toe, en de deelnemers gaan daar dan in mee. We waren laatste bij Surfana (surffestival, red.), en toen kwam iemand naar ons toe met de vraag: ‘Wat was dat gejoel in het water?’ En dat waren wij. Zo kan het ook. Je kan vriendelijk naar elkaar zijn en ruimte innemen.”
Beschikken jullie ook al over queer surfmateriaal, zoals boardjes of wetsuites?
L: “We zitten te denken aan kleurrijke lycra’s (die trek je aan over je wetsuit, red). Dan zouden we nog beter te herkennen zijn. Maar die hebben we op dit moment nog niet. Misschien volgend jaar.”
Hoe inclusief zijn jullie eigenlijk?
M: “Het helpt om te weten dat de omgeving accepterend is. Daarnaast hebben we ook qua kleur een gemixt gezelschap. Het is niet dat ik nu statistieken voor de hand heb, maar over het algemeen trekken we verschillende mensen aan. We willen niemand buitensluiten, dus ook hetero’s zijn welkom.”
L: “We hebben ook mensen die mee hebben gedaan die hetero zijn. Of mensen die voor ons les willen geven die hetero zijn. Onze hoofdfocus ligt wel echt op de queers. De queers hebben wel onze volledige aandacht. Die moeten zich comfortabel voelen.”
Wat willen jullie bereiken op de lange termijn?
M: “Hele goede vraag. We gaan de komende maanden praten over volgend jaar. Is dat lange termijn?”
Haha!
M: “We zijn sowieso bezig om nu wat officiëler te worden. Het plan voor volgend jaar is om een stichting op te zetten. Zodat we structureler subsidie kunnen ophalen en dus ook met meer regelmaat les kunnen geven. Bijvoorbeeld op vaste dagen, met ruimte voor structurele bijeenkomsten. Eigenlijk wat we dit jaar al hebben gedaan, maar dan met iets meer consistency.”
Nu hangt het ook van jullie tweeën en jullie agenda af. Is dat nog weleens een uitdaging?
M: “Ja, zeker. Het is meer dat wij dit nu in onze vrije tijd doen. Alles wat we verdienen gaat terug de QSC in, bijvoorbeeld naar edities.”
Jullie verdienen hier nu niks aan?
M: “Nee, klopt. Het doel van de stichting is ook dat we er niks aan verdienen. Dat blijft. Dat is helemaal niet de bedoeling van de club. Het doel is echt dat we teruggeven aan de community, dat we dat kunnen ondersteunen en kunnen laten groeien.”
Jullie zijn expliciet queer. En queers hebben helaas regelmatig te maken met toenemende agressie, geweld, etc. Hebben jullie daar weleens last van gehad?
L: “We hebben over het algemeen hele positieve ervaringen. Daar zijn we heel erg blij mee. Toen we voor het eerst een vlag ophingen, kwam er wel een vrouw op ons af. Die begreep letterlijk het woord queer niet. Ook begreep ze niet waarom we hier dan onze eigen club voor moesten hebben. Ze had zich ook niet opgegeven voor de editie, ze liep gewoon langs.”
M: “Dat was wel een goed educatiemoment over het woord ‘queer’, ook aan een oudere generatie. Eigenlijk best wel mooi dat dat bij de eerste editie kwam. Daarnaast hadden we een keer queer surf movie night bij The Shore (strand- en surfclub, red.). Die avond hadden we drie queer films gekeken. Een van de bezoekers was een transvrouw. Zij vertelde dat ze onderweg naar The Shore was uitgescholden en belaagd werd. Dat terwijl zij in de haven woonde, hier om de hoek. Dat je op die ene kilometer al gelijk wordt gediscrimineerd… Dat komt dan wel heel dichtbij opeens. Dit is dus waarom het zo belangrijk is dat we doen wat we doen. Want zo geaccepteerd zijn queers dus helemaal nog niet.”
Hoe zit het eigenlijk met de surfgemeenschap die er al was? Verwelkomde die jullie ook? Of niet?
M: “Ja, zeker. The Shore is onze thuisbasis. Zij waren vanaf het eerste begin zeer verwelkomend. We willen dat mensen zich comfortabel voelen bij ons, maar ook bij het personeel en bij andere mensen die daar rondlopen. Dat iedereen weet waar wij voor staan en dat wij er zijn en dat het gerespecteerd en geaccepteerd wordt. Ik was zelf verbaasd hoe positief iedereen in mijn omgeving was.”
Hadden jullie weerstand verwacht?
M: “Ik had wel iets meer de vraag verwacht: ‘Waarom doe je dit?’ ‘Is dit echt nodig?’. Maar iedereen was echt super supportive. We brachten iets nieuws, iets dat mensen nog niet eerder gezien hebben.”
Wat is concreet het verschil tussen een reguliere surfles en een les bij de queer surf club?
M: “Wat we sowieso doen aan het begin van een surfles is in een kring zitten en elkaar introduceren, inclusief pronouns. Daarnaast vragen we iedereen om iets leuks te vertellen over zichzelf, om het ijs een beetje te breken tussen mensen. En we zijn dus queers voor queers.”
L: “We zitten er nu aan te denken om drie pijlers uit te werken: surfles voor de fun, edities en mental health. Laatstgenoemde pijler wordt een onderdeel waarin we surfen met gezondheid combineren. Dit seizoen hebben we daar nog geen tijd voor gehad. Maar we zijn ook eigenlijk pas net begonnen. Het zou mooi zijn als we dit volgend seizoen kunnen toevoegen. We zijn nu bezig om dat idee uit te werken.”
Wat zijn jullie dromen voor de toekomst?
M: “Wat ons heel leuk lijkt is om ook in de winterperiode surftrips te organiseren. Stel je voor: een week lang weg. Queer household. Queer surf. Queer nights. Dat zou zo gezellig zijn! Dat is iets wat we heel erg graag zouden willen doen. Daarnaast meer surflessen, meer edities. In de verre toekomst zou het heel tof zijn om onze eigen boardjes te hebben. Dan hoeven we niet op een plek te blijven en kunnen we queers over heel Nederland bereiken.”
L: “Mijn droom is dat er voor iedereen een veilige plek is om te leren surfen. Dat er geen drempels meer zijn, voor niemand. Dat iedereen zich welkom voelt. En dat iedereen plezier ervaart aan de sport.”
Wanneer kunnen mensen bij jullie terecht voor de eerstvolgende editie/les?
M: “We zijn nu in winterslaap. Ook The Shore, onze thuisbasis, is op dit moment dicht. De komende maanden gaan we gebruiken om een goede planning te maken en alles weer even strak te trekken. Vanaf april 2024 zijn we weer up and running. Ik zou queers willen aanmoedigen om een keer naar onze edities te komen, of een lesje te boeken. Wat heb je te verliezen? Wordt gewoon leuk.”
L: “Sowieso is er dit seizoen al veel meer gebeurd dan we hadden verwacht. Dat wordt volgend jaar alleen maar leuker. Volg ons op Instagram en kom volgend jaar lekker met ons surfen!”
Over de auteur(s)
