Kunst is een belangrijk onderdeel van de queer gemeenschap. Enerzijds voor de zichtbaarheid van de diversiteit binnen de gemeenschap, anderzijds omdat kunst an sich belangrijk is. Ik sprak met fotograaf Bete van Meeuwen over haar werk, haar strijd tegen maatschappelijk onrecht en hoe ze zich inzet. De foto in de header is gemaakt door Rachel Ecclestone
Wie ben je en wat doe je?
Ik ben Bete van Meeuwen, ik ben 26 jaar en ik ben queer. Ik ben al sinds mijn 13e uit de kast, daar had ik het vandaag toevallig over. Ik ben fotograaf van beroep en ik spreek me vaak uit over maatschappelijke thema’s.
Wat vind je het mooiste element aan je kunst?
Het mooiste element aan mijn kunst is dat ik mensen kan laten zien hoe ik naar bepaalde onderwerpen kijk zonder dat ik ze dat uit hoef te leggen. Ik denk dat het voor sommige mensen veel fijner is om een bepaald beeld te zien, dan dat ze meteen met hun neus op de feiten gedrukt worden door middel van tekst, of een gesprek. Het kan minder aanvallend overkomen of het is meteen duidelijk. Dat geldt natuurlijk meer voor degenen die niet op de foto worden afgebeeld.
Voor hen die zich daar wél in kunnen herkennen is het goed dat zij zichzelf zien in een beeld wat mooi gevonden wordt door anderen. Helemaal als het gaat om gemarginaliseerde groepen. Mijn laatste fotoserie Wisteria ging bijvoorbeeld over vrouwelijkheid bij mannen en dan voornamelijk mannen van kleur. Representatie is heel belangrijk voor je zelfvertrouwen, maar ook voor je state of mind. Dat je je beter over jezelf gaat voelen kan betekenen dat je andere keuzes gaat maken, omdat je genoeg zelfvertrouwen hebt.
Met je werk doorbreek je hokjes en stereotypen, hoe kijk je tegen labels aan, denk je dat ze nut hebben?
Ik denk dat labels heel persoonlijk zijn. Het heeft alleen nut als je er behoefte aan hebt. Wanneer je jong bent en je je seksualiteit aan het ontdekken bent, kan het heel handig zijn. Ik ontdekte een aantal jaar geleden dat ik panseksueel ben. Het kan fijn zijn zo’n term of label te hebben, omdat dat bevestigd dat het iets is wat bij meerdere mensen voorkomt en dat het niet gek is. Ook kan je op die manier gelijkgestemden vinden. Aan de andere kant denk ik ook dat het voor heel veel mensen geen nut heeft. En dat is natuurlijk ook prima. Als je je er niet fijn bij voelt, dan gebruik je het niet.
Wie hoop je te bereiken met je kunst? Is die vooral bedoeld voor de community waar het over gaat of hoop je juist het beeld van de ‘buitenwereld’ te veranderen?
Het is bedoeld voor beide groepen, maar vooral voor mijn community. Er zijn zo weinig positieve geluiden over de queer-community. Wanneer het over de gay-scene of queer-scene gaat, dan betekent het vaak dat er geweld tegen ons heeft plaats gevonden. Laten we het meer vieren wanneer iemand een prijs heeft gewonnen! Zoals bijvoorbeeld Naomie Pieter die laatst de prijs ‘Het Roze Lieverdje voor beste LGBTQIA+ activist’ won. Dat soort dingen zie je veel minder. Natuurlijk hoop ik ook mensen anders te laten denken nadat ze mijn beelden hebben gezien.
Je bent fotograaf, zou je in de toekomst nog graag andere kunstvormen willen gaan ontdekken?
Ja, misschien wel. Vroeger vond ik tekenen en schilderen altijd erg leuk. Maar ik merk dat ik daarbij nu veel te hoge eisen aan mezelf stel. Daardoor begin ik niet. Dus het antwoord is ja, maar ik moet eerst een moment vinden dat ik dat kan doen omdat ik gewoon iets wil creëren. Dat is wel iets wat wel heel tekenend is voor mij: als ik iets doe of uitbreng, dan moet het meteen van hoge kwaliteit zijn. Dat gaat dan echt om de kwaliteit waar ik zelf naar streef, niet zo zeer wat anderen mooi vinden. Dat loslaten vind ik nog best lastig. Met kunst gaat het juist om het proces en wat je daarvan leert. Het kan ook een moment voor jezelf zijn; een plek om rustig te worden. Die hoge eisen houden me nog best wel tegen en dat vind ik jammer.
Welke oude en hedendaagse kunstenaars of persoonlijkheden inspireren je?
Ik denk dat iedereen die zijn/haar/hun waarheid durft te leven, mij inspireert. Er zit niet echt een bepaald persoon achter. Ik geloof heel sterk dat we allemaal gelijk zijn. We zijn tenslotte allemaal mens. De één is niet beter dan de ander. Ik probeer me wat betreft kunstenaars best wel afzijdig te houden. Af en toe ga ik wel naar het fotografiemuseum FOAM. Ik hou me dan niet zo zeer bezig met wie het werk in dat museum heeft gemaakt, maar meer met de beelden. Ik ben bang dat ik me anders te erg ga laten leiden door wat ik heb gezien en door wie me dan inspireert. Ik ben wat bang dat ik het misschien na ga maken, dat wil ik niet. Daarom volg ik ook bijna geen fotografen op Instagram.
Heb je zelf het idee dat je voor anderen een rolmodel kan zijn (of al bent)?
Ik vind het niet iets voor mijzelf om te bepalen of ik een rolmodel ben voor anderen. Als dat zo is, dan vind ik dat heel vet. Maar dat ga ik niet over mezelf zeggen.
Heb je reacties gekregen waardoor je het idee kreeg dat je niet goed genoeg was of nooit zou bereiken wat je wilde en zo ja hoe ga je daarmee om?
Toen ik begon met mijn bedrijf kreeg ik vooral deze reacties: ‘Huh? Waarom ga je dat doen? Je fotografeert toch helemaal niet lang? Weet je dat wel zeker? Zou je niet gewoon een vaste baan nemen?’. Vanuit mijn directe omgeving heb ik niet echt het gevoel gehad dat zij mij heel erg steunden in die keuze, wat ik op dat moment erg jammer vond.
Hoe verhouden die reacties zich tot positieve reacties en de goede invloed daarvan?
Ik ben ook wel weer koppig genoeg om dan juist te laten zien dat ik het wel kan, ondanks dat anderen misschien iets anders dachten. Ik denk dat ik voornamelijk kijk naar wat ik zelf voel en wat mijn drijfveren zijn. Ik laat me daar heel erg door leiden en probeer niet veel bezig te zijn met meningen van anderen.
Ook probeer ik bewust te zijn van wat er in mij gebeurt als de mening van een ander mij raakt. Vroeger was ik al vrij alternatief met mijn kleding, muzieksmaak en met mijn haar: ik heb roze en blauw haar gehad. Ik vind het leuk om te doen wat ik zelf wil en ik heb ook altijd wel een rebelse kant gehad. Wanneer de menigte een kant op gaat, heb ik meer de neiging om de andere kant op te gaan. Dat is natuurlijk ook een reactie, maar dit is wel een reactie die veel beter bij mij past.
Heb je een specifiek punt waar je naartoe werkt, een doel (bijvoorbeeld een prijs die je wil winnen of een plaats waar je wil exposeren)?
De cover van Vogue. Dat is echt iets wat ik heel graag wil. Het liefst de Italiaanse Vogue. Dus kom maar door!
Je bent activistisch en spreekt je op social media uit tegen onrecht. Hoe zie je social media in verhouding tot je kunst?
Ik denk dat het ene de ander sowieso wel beïnvloedt. Want via social media kom ik heel veel nieuwe vraagstukken tegen die ik dan weer in mijn werk wil beantwoorden. Dan ga ik na of dat iets is wat mij ook raakt, of ik daar iets bij voel, of ik er iets mee wil. Misschien zou ik mijn Instagram-pagina wel kunnen zien als een beginpunt; het staat in ieder geval in verbinding met elkaar. Mijn fotografie zet ik online en dat is dan weer een tool om in gesprek te gaan met mensen. En tot nu toe werkt het ook!
Bete van Meeuwen is fotograaf. Op haar website kan je meer informatie vinden over haar werk en op haar Instagram-pagina kan je naast haar werk ook meer vinden over hoe zij zich inzet tegen maatschappelijk onrecht.
Over de auteur(s)
