Online ziet Maryam* (23) vaak mensen zeggen dat het niet kan, queer en moslim zijn. Voor haar zijn die identiteiten prima te combineren. In dit interview legt ze uit hoe het voor haar is om biseksueel te zijn met haar culturele achtergrond en haar geloof. Ze wil andere mensen in haar positie het advies geven dat ze soms best voor zichzelf mogen kiezen.
Maryam: ‘Ik had eigenlijk al eerder moeten weten dat ik op vrouwen viel. Toen ik vijf of zes was, was ik al smoorverliefd op mijn beste vriendin. Ze gaf me ooit een zoen op mijn wang en ik dacht: “wow, dat vind ik leuk.” Maar ik was me er verder helemaal niet bewust van dat dat soort gevoelens bestonden. Een paar jaar later woonde er een lesbisch stel naast me, daar vond ik verder niks raars aan. Zij waren op dat moment de enige queer personen die ik kende. Pas op mijn dertiende viel het kwartje. Mijn beste vriendin vertelde dat zij iemand leuk vond en ik vroeg hoe hij heette. Daarop antwoordde ze dat het om een ‘zij’ ging. Toen besefte ik: “holy shit, vrouwen kunnen op vrouwen vallen. Dat verklaart een hoop.”’
Ben je je toen gaan afvragen of je zelf ook queer was?
‘Soort van. Ik ging naar huis en ik dacht: “ik ben ook biseksueel.” Ik ging verder gewoon door met mijn leven en met msn’en. Later besefte ik dat ik verliefd was op mijn beste vriendin en realiseerde ik me ook beter waarom ik jaloezie voelde, toen zij vertelde dat ze iemand leuk vond. Ik vond háár leuk. Dat accepteerde ik heel snel. Ik wist om de een of andere reden wel dat ik het voor mezelf moest houden, voordat mijn familie het wist, ik weet niet precies waarom. Maar ik heb er zelf nooit negatief over gedacht: ik accepteerde mezelf meteen. Je hoeft als moslim niet door een soort hel te gaan om tot zelfacceptatie te komen.’
Je accepteerde jezelf best snel, dus wat hield je tegen om het aan anderen te vertellen?
‘De reactie’s op school hadden wel invloed, daar waren mensen heel bekrompen. Ik ben daarbij sowieso best op mezelf en deel niet graag persoonlijke dingen, al helemaal niet met mijn familie. Mijn broer weet het wel. Grappig verhaal, op Instagram kon je vroeger zien wat iedereen likete. Ik zag dat mijn broer een foto geliket had waarop twee meisjes stonden te zoenen. Ik dacht meteen: “ik weet hoe ik uit de kast ga komen bij hem”. Toen ik over die foto begon, schaamde zich een beetje. Daarna zei ik: “nou, ik ben dus bi.” Gelukkig reageerde hij heel goed, zei dat hij nog steeds van mij hield en ik nog steeds zijn zusje was. Hij is praktiserend moslim, maar wel heel open-minded. Hij accepteert iedereen. Dat kan gewoon.’
Klinkt perfect. Hoe zit het met je andere familieleden?
‘Mijn zus kwam erachter omdat haar klasgenoten over mij roddelden. Er gingen verhalen rond dat ik allerlei “rare” dingen deed met meisjes. Wat helemaal niet waar was. Mijn zus walgde toen echt van mij, we deelden destijds een kamer en op een punt wilde ze zich niet meer omkleden met mij erbij. Zij heeft ook over die roddels aan mijn moeder verteld, die was daar zeker niet blij mee. Ik heb alles daarom ook ontkend. Mijn zus is later wel bijgedraaid, maar ze is helaas nog steeds bekrompen.’
Natuurlijk komt geloof ter sprake. Volgens jou kun je dus gewoon queer en moslim zijn, je hoeft niet te kiezen tussen het een of het ander?
‘Klopt, ik vind het echt bullshit als mensen dat zeggen, ik zie dat vaak genoeg op Twitter. Mensen kunnen best hard zijn op het internet, aan beide kanten. Ik kan dat gelukkig wel makkelijk naast me neerleggen. Bij ons – Arabieren en moslims in het algemeen– wordt er meestal gedaan alsof het niet bestaat. Als je bijvoorbeeld uit de kast komt bij je familie, dan doen ze vaak alsof er gewoon mentaal iets niet in orde met je is, of zeggen ze dat je bezeten bent. Maar over het algemeen komt het gewoon niet ter sprake. Toevallig sprak ik pas een Palestijns, queer meisje uit Jordanië zij zei ook: “niemand praat erover.” Daarom denk ik dat er meer queer moslims of Arabieren moeten zien in de media, om het te normaliseren. Ook al vinden hetero Arabieren dat niks. Al wordt de hele wereld boos; we moeten queer moslims blijven tonen op televisie, in films, in boeken, en nog veel meer. Tan France uit Queer Eye vind ik bijvoorbeeld geweldig. Als ik hem zie, denk ik: “dat kan mij ook overkomen!” Ik kan later gewoon mezelf zijn, een relatie hebben met een vrouw en tegelijkertijd mijn cultuur behouden. Door dat soort beelden voel ik me minder alleen.’
Voel je je dan vaak alleen?
‘Ik ken jammer genoeg maar weinig queer moslims. De meeste queer vrienden die ik heb, zijn wit. Soms heb ik het gevoel dat ik me bij hen ook een beetje moet aanpassen om geaccepteerd te worden. Mijn ouders zijn streng, bijvoorbeeld. Als ik zeg dat ik dingen niet mag, zeggen mijn witte vrienden: “maar je bent boven de achttien!” Ja, dat ben ik, maar ik wil niet uit mijn huis worden geschopt. Dus ik heb best wel behoefte aan mensen spreken die echt meemaken wat ik meemaak. Ik kwam er kort geleden wel achter dat er een organisatie voor queer moslims bestaat, Stichting Maruf.’
Wat zijn volgens jou aannames of vooroordelen die mensen hebben over queer moslims?
‘Vooral dat we niet bestaan, denk ik. Soms lijkt het alsof queer zijn alleen voor witte mensen is. Mensen denken gewoon heel gauw: “o, ze is een moslima, dus ze kan niet queer zijn.” Dan denk ik: “dude, ik ben óók een vrouw, en een student, en nog meer dingen.” Ik kan meerdere dingen tegelijk zijn. Ik denk dat dat beeld misschien ook voortkomt uit gebrekkige acceptatie in onze landen. Eerlijk gezegd heb niet altijd het idee gehad dat ik tegelijkertijd mezelf kon zijn en mijn cultuur kon behouden. Ik paste me vaak toch wel aan en was bang om mensen te kwetsen. Maar nu denk ik: “ik ga gewoon mezelf zijn, als mensen dat niet accepteren, jammer dan.” Al zou het ‘zondig’ zijn. Iedereen ‘zondigt’. Je moet mensen niet wegduwen. Ik snap niet hoe mijn identiteit andere mensen in de weg zit en niemand hoeft daarom voor mij te bepalen hoe ik me identificeer. Ik zie mezelf niet als een activist ofzo, maar ik wil gewoon aan andere mensen laten zien dat ik mezelf accepteer.’
Voel je je out and proud?
‘Op school en bij mijn vrienden wel. Ik maak er veel grapjes over, als mensen er naar vragen zeg ik ook gewoon dat ik bi ben. Met familie ligt dat wel iets anders. Ik denk dat zodra ik met een vrouw zou trouwen en financieel onafhankelijk zou zijn, dat ik het dan pas aan mijn familie zou vertellen. Ik zou gewoon een uitnodiging voor de bruiloft sturen, met daarin: “kom of kom niet.”’
Heb je nog advies voor andere queer moslims?
‘Je bent wie je bent, je kan er niks aan veranderen. Je kan gay en moslim zijn, je kan bi en moslim zijn. Je kan een hijab dragen en queer zijn. Geloof mij, dat bestaat echt. De keuze ligt natuurlijk bij jou, maar het is volgens mij beter om trouw te zijn aan jezelf. Verberg niet een deel van jezelf om je familie een plezier te doen. Maak je eigen welzijn ook een prioriteit. In Arabische landen draait het veel om familie en de hele gemeenschap, maar het is oké om jezelf op nummer één te zetten. Daarmee wil ik niet zeggen dat je meteen uit de kast moet komen, zodra je weet dat je gay bent. Dat heb ik zelf ook niet gedaan. Kijk eerst naar hoe je thuissituatie is. Is het onveilig om uit de kast te komen, doe het dan niet. Laat je er ook niet toe dwingen door mensen die de cultuur niet begrijpen (zoals je partner, bijvoorbeeld). Zorg in dat geval ook dat je eerst financieel onafhankelijk en zelfstandig bent. Wees gewoon voorzichtig.’
Wil je ook iets kwijt tegen mensen die niet moslim zijn?
‘Veel mensen doen alsof homo- en bifobie alleen voorkomt in de moslimgemeenschap. Dat is onzin, ik heb vaak genoeg homofobe, bifobe en transfobe dingen voorbij horen komen vanuit allerlei verschillende demografische groepen. Daarnaast, wat ik al eerder zei, queer moslims zijn onzichtbaar voor veel mensen. Moslims en mensen van kleur in het algemeen krijgen zelfs in de LHBT+ scène te maken met uitsluiting en discriminatie. Ik zou zeggen, werk eerst daaraan, voor je je gaat bemoeien met de moslimgemeenschap. Daarnaast vind ik het ook belangrijk dat mensen begrip kunnen hebben voor andermans cultuur. Als je partner bijvoorbeeld moslim is, snap ik dat je niet stiekem wilt hoeven doen enzo. Soms kan het alleen niet anders en het is zó belangrijk dat je mensen voor zichzelf laat bepalen of, en wanneer, ze thuis uit de kast komen. Je hebt een relatie met je partner, niet met hun familie, en het is belangrijk dat je hun veiligheid en familiebanden niet in gevaar brengt als zij dat niet willen.’
Loop je verder nog ergens tegenaan met je queer identiteit?
‘Ja, haha, maar dat heeft niks met moslim zijn te maken, meer met het feit dat ik weinig ervaring heb met vrouwen. Het is zo moeilijk queer meisjes tegen te komen. Ik ben er ook heel slecht in, pas lachte een mooi meisje naar me in de Starbucks en raakte ik praktisch in shock. Op dates weet ik vaak niet echt hoe ik me moet gedragen, ook omdat ik niet zoveel op plekken voor LHBT+ kom. Ik ben pas in Londen naar een gay club geweest en daar heb ik de hele avond staan dansen en zoenen. Dat beviel me wel, dus ik zou graag wat meer ervaring opdoen.’
*Om privacy-redenen is er een gefingeerde naam gebruikt.
Stichting Maruf geeft informatie aan en organiseert voorlichtingen en bijeenkomsten voor queer moslims. Voor meer en uitgebreider leesmateriaal over bicultureel en LHBT+ zijn, is hier een bronnenlijst te vinden met 400 boeken en artikelen.
Over de auteur(s)
