Theater Oostpool windt er geen doekjes om in hun nieuwe toneelstuk: COCK. Als de homoseksuele John het uitmaakt met zijn vriend en verliefd wordt op een vrouw, staat hij op een tweesprong. Wie is hij als zijn aangenomen identiteit niet langer de lading dekt? Om tot antwoorden te komen gaat hij op zoektocht naar liefde, identiteit en seksualiteit. Waarom moeten we alles labelen? Moeten we de gebaande paden soms niet even loslaten om onszelf beter te leren kennen? Hierover ging ik in gesprek met regisseur Char Li Chung.
Wat heeft je doen besluiten dit stuk te regisseren?
“Ik heb er mijn levensmissie van gemaakt om met mijn werk voor betere queer representatie te zorgen in het theater. Dat doe ik nu al zo’n vijf jaar. Als een soort archeoloog ben ik ieder moment van de dag bezig met het opgraven van verhalen die het verdienen om het daglicht te zien. De afgelopen jaren stond voornamelijk de homoman centraal in mijn werk, maar daar wil ik mij niet toe beperken. De Bananengeneratie ging bijvoorbeeld onder andere over Aziatische queer personen. Toen ik COCK tegenkwam sprongen mijn ogen open als een ekster. Biseksualiteit, panseksualiteit en seksuele fluïditeit staan in geen enkel ander verhaal zó centraal en dus vinkte het al mijn boxjes af. Ik was eerst bang dat het te niche zou zijn, maar door het grote succes op podia als West End voelde ik mij moedig genoeg om het stuk naar Nederland te halen.”
Wordt er binnen de queer gemeenschap onvoldoende licht geschenen op thema’s als seksuele fluïditeit en heeft dat meegewogen in je besluit?
“Ik denk dat een diversiteit aan verhalen binnen de queer scene altijd heel belangrijk is. We merken toch vaak dat de witte homoseksuele man centraal staat. Dat is niet per se verkeerd: zeker als je het vergelijkt met de massa heteroseksuele verhalen is het belangrijk om deze verhalen te blijven maken en dat zal ik ook altijd blijven doen. Maar elke toevoeging op dat perspectief is daarnaast ook van groot belang. Want ook binnen de gayscene zijn we best narrow-minded en resoluut over onze seksualiteit. Tuurlijk is het prachtig om te kunnen zeggen dat je 100% homoseksueel bent en daar trots op kan zijn, maar het lekkere pleidooi van dit stuk is om af en toe die hokjes weer even los te laten en te voelen wat voor vrijheid ons dat biedt.”
In de voorstelling zegt John niet te begrijpen wat zijn coming-out voor hem heeft veranderd. Zou je kunnen stellen dat een coming-out ook tot minder vrijheid kan leiden?
“Dat ligt natuurlijk helemaal aan de mens. Bij mij persoonlijk heeft het tot een groot feest van vrijheid geleid. Het is denk ik het mooiste wat mij in mijn leven is overkomen. Het dichter tot mijn identiteit komen, houden van wie ik wil houden. Maar de maatschappij forceert men ook om uit te komen voor hun seksuele identiteit. Van jongs af aan zijn wij bezig met het labelen van mensen, voordat de persoon zich bewust is van diens identiteit. Voor het hoofdpersonage is het moment om uit de kast te komen en hoe zijn omgeving daarmee om is gegaan, misschien toch te beklemmend geweest. Zou hij niet in een maatschappij hebben geleefd waar dat hokje ‘homoseksualiteit’ er zo toe zou doen, dan zou hij zichzelf misschien heel anders hebben geïdentificeerd. Ik begrijp dus ook dat wanneer je daar je hele identiteit aan ophangt en uiteindelijk toch anders blijkt te zijn, dat dit veel verwarring kan veroorzaken.”
Mensen zijn geobsedeerd met het verklaren van dingen. Denk jij dat de mensen die een uitzondering op de regel zijn, zichzelf daardoor minder graag labelen?
“Ik denk eigenlijk dat we mensen lekker met rust moeten laten. Dat is denk ik ook het grootste advies van de voorstelling. In de voorstelling schreeuwt John dat ook vanuit zijn tenen. Let me be me, let you be you. Dat is de boodschap. Laat iedereen doen wat die wil doen. Laten we mensen vooral niet lastigvallen met hoe het zogenaamd hoort en wat er gewenst is, op wat voor manier zij zich ook gedragen en kleden. Het zou zo zalig zijn om te leven in een wereld waarin dat mogelijk is. Ik was zelf ook aan het nadenken hoe ik mijzelf daar schuldig aan maak. Als ik een leuke jongen tegenkom maak ik ook gebruik van mijn gaydar om te weten of die persoon mogelijk een match met mij zou kunnen zijn. Wat kan ik bij jou afvinken om daar homoseksualiteit achter te plakken? We doen dat continu, maar houd dat lekker voor jezelf en val er geen andere mensen mee lastig. Je ziet het ook erg bij die Netflix-kindsterren: de hele wereld is bezig met hun seksualiteit. Neem Kit Connor bijvoorbeeld, die werd beschuldigd van queerbaiting en gedwongen uit de kast kwam als biseksueel terwijl hij daar nog niet klaar voor was. Laat vooral die jonge mensen met rust.”
Ik denk dan toch dat er een middenweg is als we het hebben over het gebruik van labels.
“Ik gebruik als mens, kunstenaar en activist die labels voortdurend. Ik ben constant aan het benoemen dat ik homoseksueel ben omdat ik het belangrijk vind om dat een podium te geven en de heteronorm te bevechten. Al doe ik daar niet aan mee is de oproep van de voorstelling: ‘‘Reject all labels’’. Toch vraagt de pers zich af waarom we het hokje panseksualiteit dan niet benoemen, terwijl dat juist een bewuste keuze was. Soms is het nodig, maar soms ook niet.”
Wat zou je mensen willen meegeven op hun ontdekkingsreis naar identiteit?
“Wees lief voor jezelf en gun jezelf de tijd. Het is geen wiskundesom waar een vast antwoord uitkomt. Misschien verandert het nog. Het is echt een journey. Je moet niet te snel willen gaan.”
De voorstelling COCK met Daniel Cornelissen, Sander Plukaard, Joy Delima en Peter Blok wordt tot en met 3 februari 2024 in theaters door heel het land gespeeld.
Over de auteur(s)
