Ik weet niet precies meer wanneer ik voor het eerst achter het bestaan van de voorbinddildo kwam. Het zal vast via een pornosite geweest zijn, of misschien via Tumblr (die twee waren toen nog ongeveer hetzelfde). Op dat moment heeft het in elk geval niet veel indruk op me gemaakt. Ik wist sowieso nog niet dat ik lesbisch was en als ik al eens iets uitspookte met iemand die geen penis had, dan bleef het meestal bij een wat aangeschoten en ongericht friemelen.
Toen ik de voorbinddildo eenmaal meer in mijn vizier kreeg, leek er een soort taboe omheen te hangen. Zowel binnen als buiten de queer gemeenschap ligt het als gespreksonderwerp niet per se op de bovenste plank. Als iemand het onderwerp al eens aansnijdt, zijn het meestal mensen die er zelf (nog) geen ervaring mee hebben en nieuwsgierig zijn, maar het gesprek dwaalt niet snel naar voorkeuren, gewoontes, formaten en vormen. En hoewel ik graag en openlijk over seks praat, merk ik dat ik zelf ook lang een bepaald ongemak voelde bij het thema voorbinddildo, of dat misschien nog steeds wel voel.
Ik schrijf dit artikel overigens als lesbische cisgender vrouw. Natuurlijk is dit onderwerp niet alleen aan cis vrouwen voorbehouden, zoals ook verder in het artikel ter sprake komt, maar dit is wel het perspectief waarvanuit ik het onderwerp benader. Voor het leesgemak schrijf ik in dit artikel soms ‘lesbische seks’ als het gaat over seks tussen twee vrouwen. Die vrouwen hoeven niet per se zelf lesbisch te zijn. Als het gaat om niet-heteronormatieve seks in zijn algemeen, gebruik ik de term ‘queer seks’.
Een korte geschiedenis
De voorbinddildo is geen moderne uitvinding. Er zijn historische artefacten gevonden die doen vermoeden dat strappen en peggen* in de Oudheid al op verschillende continenten werd gedaan. De eerste geregistreerde voorbinddildo in de Westerse samenleving behoorde toe aan Katherine Hetzeldorfer, die in de late Middeleeuwen ter dood werd veroordeeld in een sodomie-zaak. Hetzeldorfer had het ding zelf in elkaar geknutseld, een “instrument gemaakt van rood leer, van voren gevuld met katoen en met een houten stok erin gestoken”, dat ze (of hij, want Hetzeldorfer wordt beschreven als iemand die zich mannelijk kleedde en gedroeg) om haar middel bond met een touw. Mogelijk werd Hetzeldorfer nog voorgegaan door ene Bertolina, een Italiaanse dame die al in de dertiende eeuw terecht stond voor haar wellustige gebruik van een seksueel instrument (een voorbinddildo?) gemaakt van zijde, waarmee ze het met vrouwen deed “zoals mannen het met vrouwen doen”. In de Middeleeuwen werden vrouwen echter zeer zelden voor sodomie veroordeeld, dus wie weet wat er nog meer gebeurde achter gesloten deuren.
Vanaf de Renaissance (de periode van de 14e tot de 16e eeuw) verschijnt de voorbinddildo met enige regelmaat in erotische illustraties en andere documenten. Zodra de camera is uitgevonden, wordt ook de voorbinddildo en het gebruik ervan ook fotografisch vastgelegd. Tijdens het schrijven van dit stuk kwam ik erachter dat je nog verrassend veel voorbindpornografie uit de jaren 1910 en 1920 kunt vinden op het internet.
Leuk weetje: in de achttiende eeuw wordt de voorbinddildo regelmatig vastgelegd in de erotische kunstwerken van onder andere Chokosai Eisho en Utagawa Kunisada.
Inmiddels wordt er in Nederland dagelijks tientallen keren naar termen als strapon en voorbinddildo gezocht, hoewel er sinds 2015 een dalende populariteit lijkt te zijn. De laatste tien jaar wordt de strapon iets zichtbaarder in de popcultuur. Zo zagen we strapon seks tussen queer vrouwen in populaire Netflix-shows als Sense8 en Orange Is The New Black en in Anne+. Peggen kwam terug op het beeld in Broad City, Deadpool en Sex and the City en is recentelijk erg goed omschreven in het boekje December van Bregje Hofstede. Zo heel obscuur is het dus eigenlijk niet, toch?
Niet voor beginners?
“Een voorbinddildo is in de meeste gevallen niet een speeltje voor beginners”, horen we in een Spuiten en Slikken-item over het onderwerp. Daar wordt de voorbinddildo toch weer als een spannend fetisj-object gepresenteerd, en niet als een huis-tuin-en-keuken-seksaccessoire. Maar waarom eigenlijk? Wat maakt dit speeltje minder ‘beginnersvriendelijk’ dan een normale dildo of vibrator, terwijl het voornaamste verschil toch is dat de ene handsfree gebruikt kan worden en de ander niet? Dat de voorbinddildo ondanks de relatief grote populariteit in een schimmig hoekje blijft hangen, heeft volgens mij grotendeels te maken met maatschappelijke associaties rondom gender.
Binnen relaties tussen cis mannen en vrouwen is het taboe op voorbinddildo’s waarschijnlijk het grootst. Het gigantische aanbod van voorbinddildo’s gericht op deze stellen doet echter vermoeden dat er een flinke afzetmarkt voor is. Betrouwbare statistieken zijn er op dit gebied niet te vinden, maar volgens de Amerikaanse seksshop SexualAlpha probeert ruim 16% van de mensen peggen een keer uit. Toch is peggen al helemaal niet iets dat wordt besproken op een kringverjaardag. Niet heel vreemd als we in een maatschappij leven waarin het idee van anale penetratie extreem sterk wordt gelinkt aan homoseksualiteit, en helaas nog steeds veel mensen er homofobe ideeën op na houden. Anaal gepenetreerd willen worden als man wordt als iets ‘onmannelijks’ gezien, en misschien is het dan nog wel erger als je dat laat doen door een vrouw.
In een queer context roept het gebruik van een strapon vragen op over wat jij wilt en wie jij bent. Een strapon zorgt er inherent voor dat je iets afwijkends doet van de normen rondom seks en gender, zowel in een cis- als transcontext, want je treedt hoe dan ook buiten de rol die de maatschappij jou bij de geboorte heeft toegekend. Als cis vrouw een strapon gebruiken past bijvoorbeeld niet binnen het heersende beeld van vrouwelijke seksualiteit, waarin een vrouw meestal als seksueel passiever of als “ontvanger’ wordt gezien. Bij de verwachtingen rondom je genderidentiteit hoort dus niet dat je een andere vrouw neukt zoals dat van een man wordt verwacht.
Dat brengt ons meteen op het volgende punt: is het gebruiken van een strapon het uitbeelden van iets heteronormatiefs? Ik merkte zelf een soort tegenstrijdige boodschap op als het om strapons ging. Door enerzijds opgegroeid te zijn met seksuele verwachtingen binnen een heteronormatieve wereld, zag ik het concept van een voorbinddildo niet echt voor me: het uitzoeken, klaarleggen en insnoeren… Hoe pak je dat allemaal aan, en waar ben je dan überhaupt naar op zoek? Vanuit die hetero context dacht ik ongewild ook: is dit een hele rare wens? Anderszijds vond ik het binnen een queer omgeving net zo goed een lastig onderwerp om aan te snijden: ik had een hoop stereotypes gehoord over vrouwen die ‘alleen maar experimenteren’ en ‘toch gewoon weer naar een man gaan’. Ergens was ik bang dat het mijn verse coming-out ongeloofwaardig maakte als ik aan mijn sekspartner zou voorstellen iets te doen dat leek op traditionele penis-in-vagina-seks (PIV) en was ik bang dat zij daar iets van zou vinden.
De heteronormatieve dildo
Het idee dat strapon seks teveel op PIV-seks lijkt of een of andere heteroseksuele neiging zou zijn, slaat achteraf nergens op.** Ook de ideeën dat het inherent iets fetisjistisch of heel gevorderds is, zou ik willen weerleggen: uiteindelijk is het gewoon een speeltje en wat je daar verder mee uitvoert kan, net als bij elke andere vorm van seks, variëren van heel vanilla tot heel extreem. Toch bestaan er wel queer vrouwen die een beetje anti-strap zijn. Dat kan een persoonlijke voorkeur zijn natuurlijk: niet iedereen vindt dit even leuk of lekker. Sommigen vrouwen vinden wél dat strapons te veel nadruk leggen op PIV-seks en dat daarmee heteronormatieve seks als voorbeeld of als einddoel wordt behandeld. Dat terwijl queer seks zonder penetratie net zo goed of zelfs beter kan zijn. Dit sentiment bestaat al lang – je hoort het bijvoorbeeld al in het lesbische feminisme van de jaren ’80 (kijktip: de docu Rebel Dykes) maar ook in de moderne podcast We’re Having Gay Sex komt het standpunt nog weleens terug: queer seks is compleet zonder speeltjes of überhaupt zonder penetratie.
Een biseksuele vriendin vertelde me dat ze het idee ‘van de penis af te zijn’ best bevrijdend vond. In haar relaties met cis mannen had ze moeite met alle seksuele verwachtingen die er binnen dat kader bestaan. Ze wist en weet niet zeker of ze penetratie nou wel of niet fijn vindt. Toen ze een relatie kreeg met een andere vrouw, vond ze het prettig dat er ten minste geen verwachtingen waren rondom penetratie. Ze kon daardoor binnen deze relatie op haar eigen tempo haar genot ontdekken, zonder de druk dat bepaalde seksuele handelingen “erbij horen”. Het idee dat er een strapon aan te pas moet komen, vindt zij daardoor eerder stressvol dan leuk.
Een lesbische vriendin voegt toe dat vooroordelen rondom lesbische seks voor haar een rol hebben gespeeld in het voorbindvraagstuk: “Ik heb lang heel stellig gezegd dat ik absoluut nooit een strapon zou gebruiken, want mensen vragen daar zó vaak naar. Het wordt regelmatig ingestoken vanuit de vraag: ‘mis je dan niet iets?’ Ik miste niks, maar toen ik uiteindelijk toch een strapon probeerde, bleek dat ook gewoon lekker te zijn. Alleen wil je dan niet hun homofobe beeld bevestigen, dat je uiteindelijk toch een pik nodig hebt om het compleet te maken of zoiets.”
Het is een begrijpelijk sentiment, maar een dildo is natuurlijk geen pik. Zoals de lesbische feministe Susie Bright schrijft: “Een dildo kan [van alles] zijn. Technisch gezien kan het elk voorwerp zijn dat je gebruikt voor het genot van vaginale of anale penetratie. Je kunt penissen alleen vergelijken met dildo’s in de zin van dat ze allebei ruimte innemen”. Dat is misschien een beetje kort door de bocht (lees het hele artikel over de Lesbian Dildo Wars voor een genuanceerde analyse), maar er zit zeker een waarheid in: een queer persoon die seks heeft met behulp van een voorbinddildo verwijten dat ze ‘heteroseks’ nadoen, is wat dat betreft niet heel anders dan heteromannen gay noemen als ze gepenetreerd willen worden door hun vrouw.
Uiteindelijk hoeft seks, ondanks dat het persoonlijke natuurlijk politiek is, misschien ook helemaal niet zo ideologisch onderbouwd te worden. Het belangrijkste is dat, zolang alle betrokken partijen het naar hun zin hebben, er geen goede of foute manieren van seks zijn. En daarmee is het ook helemaal aan jou welke vormen van seks je geschikt vindt voor beginners.
*Peggen of pegging (uitgesproken met de ‘g’ zoals in goal) is het penetreren van je partner met een voorbinddildo. In de originele definitie en in de volksmond gaat het bij peggen meestal over een vrouw die met een voorbinddildo een man penetreert.
**Niet alleen zegt het feit dat je penetratie lekker vindt niks over met wie je het liefst in bed ligt, maar ook kun je queer of lesbische PIV-seks hebben: bijvoorbeeld als je zelf een trans lesbienne bent of als je je identificeert als lesbisch en daarbinnen trans en non-binaire personen date.
Geschreven door gastredacteur Laurie
Over de auteur(s)
