Van 13 tot 27 mei vindt de online editie van het Amsterdam Transgender Film Festival TranScreen plaats. Dit meerdaagse festival toont een mix van films vanuit de hele wereld over transgender en/of gender diverse personen. Expreszo sprak de twee jongste leden van de organisatie een paar uur voor de officiële online opening. Ze waren met het team bijeen in één van de bioscopen die onder normale omstandigheden deel van het festival was geweest. Voor zowel Milan als Zinga is dit de eerste versie die zij mede organiseren en hun enthousiasme is duidelijk te merken.
Wat is in jullie eigen woorden de missie van TranScreen?
Zinga: Voor mij is het zichtbaarheid vergroten van transgender personen op het scherm en in de media.
Milan: Dat inderdaad heel erg. En wat ik heb gemerkt bij eerdere edities, is de community bij elkaar brengen. TranScreen is voor mij veel meer dan alleen het festival. Het festival is super tof natuurlijk, maar het is ook de community samenbrengen; elkaar leren kennen, in gesprek gaan met elkaar door middel van de films die getoond worden, de panels die er zijn, de activiteiten. En dan, ook met die zichtbaarheid, zie je ook de verschillende verhalen die er kunnen zijn. Wat ik vaak zie, ook bij series in de ‘normale wereld’, als er een trans persoon is, is het altijd super stereotyperend of ze gaan dood, het is altijd soort van standaard. De films die wij draaien laten ook de niet-standaard verhalen zien.
Zinga: Inderdaad, het zien dat er mensen zoals jij bestaan, dat ook wel echt. En natuurlijk, als het live was geweest ook andere mensen ontmoeten. Ik vind het wel jammer dat ik dat nu dat stukje niet meemaak.
Wat is volgens jullie het belang van zichtbaarheid, maar ook van die community? Waarom is het belangrijk voor trans mensen om dit mee te krijgen?
Zinga: Ik denk dat je het ergens anders niet meekrijgt, of niet op de juiste manier. Er is op zich wel iets representatie, maar is die per se positief? Dus ik denk dat het heel belangrijk is dat wij dit doen.
Milan: Toen ik voor het eerst een documentaire zag, dat was één van de weinige documentaires die toentertijd op televisie was over transgender kinderen, dacht ik: “dit is gewoon wie ik ben. Ik identificeer mij met deze verhalen.” Dat is ook waarom ik zo achter TranScreen sta: naast de community building ook de films, omdat ik mijn eigen verhaal zag in die documentaire. Die herkenning vinden.
Waar vinden jullie dat er nog heel erg gebrek aan representatie is? En waar zien jullie dat de grootste stappen gezet worden?
Milan: Ik vind het heel lastig. Ik denk dat op beide vragen, waar is het gebrek en waar zijn goede stappen gezet, het antwoord is: in de maatschappij. Op het gebied van TranScreen, en binnen COC, daar worden natuurlijk stappen gezet. Dat zijn de groepen die het naar buiten brengen in de maatschappij. En ik denk dat in de maatschappij ook het gebrek is aan gesprekken die gevoerd worden.
Zinga: Om wat voorbeelden te noemen, twee of drie jaar geleden zag ik nog geen non-binaire personen op tv. Nu is Nanoah op tv geweest, en Mama Queen. Dat is niet veel, maar dat maakt het verschil, denk ik. Een klein verschil. Een kleine stap in de goede richting.
Milan: Wat ook in mij op komt is die Voetbal International scene, hoe daarmee werd omgegaan. Ik kon die mensen wel wat. Hoe kun je denken dat je iets wat zo veel moed en kracht vergt, om ervoor uit te komen dat je buiten de ‘standaarden’ van de maatschappij valt… ik heb er gewoon geen woorden.
Zinga: Ja, of bijvoorbeeld Goed Fout, waarbij het goed fout ging toen ze over Halsey hun voornaamwoorden gingen praten.
Heel vaak als er over gepraat wordt, wordt het weer niet op een goede manier gedaan. Dat is eigenlijk nog kwetsender dan als er gewoon niet over gepraat zou worden.
Zinga: Dat zijn cisgender personen die over ons praten. Ze nodigen geen transgender personen uit om erover te praten. Zelfs als ze dat wel doen, zie je dat ze belachelijk gemaakt worden of dat er grapjes worden gemaakt. Als dat andersom zou gebeuren zou er een hele andere reactie zijn.
Milan: Ik denk ook dat er grapjes over moeten kunnen worden gemaakt, ik doe daar zelf ook heel hard aan mee, als zelfspot. Ik denk dat dat de lading in de maatschappij ook heel erg weghaalt, om er vervolgens over te kunnen praten en vragen over te kunnen stellen. Maar het ligt eraan hoe dat gaat. Als het alleen cisgender personen bij elkaar zijn weet ik niet hoeveel recht ze hebben, als ze zich er niet eens in verdiept hebben, om daar zo grappen over te maken die niet eens grappig zijn. Daar ben ik echt heel fel op, dat merk ik bij mezelf, dan komt er echt zo’n oerkracht naar boven.
Dat is vast iets wat jullie vaker zouden willen zien: dat als het onderwerp besproken wordt, er ook trans stemmen daadwerkelijk bij aanwezig zijn. Hoe proberen jullie dat bij TranScreen te waarborgen wanneer jullie een programma maken?
Milan: Ons team bestaat voor een groot deel uit transgender personen en mensen die veel affiniteit hebben met het onderwerp en zich er ook in verdiepen. En ook het feit dat we de kwaliteit van de films heel erg in acht nemen: hoe eindigt een personage? Hoe gaat een film? En ook: wie heeft de film gemaakt? Is dit een trans persoon?
Zinga: We krijgen films binnen en dan bespreken we die met elkaar en geven we daar reviews op. Daarna hebben we ook heel veel over: hoe wordt er over bepaalde onderwerpen en ervaringen gesproken? Waar ligt de focus? Ligt dat op het medische of meer het persoonlijke?
Wat zijn jullie persoonlijke favorieten uit het programma van dit jaar?
Milan: Een van mijn favorieten is echt wel de documentaire Out Loud, over het eerste trans koor in San Francisco. Ik vind het zo tof hoe je de losse verhalen ziet en je mensen echt ziet opbloeien in zo’n koor. Terwijl ik van mezelf weet dat ik altijd heel onzeker was over mijn stem. Zoiets kleins, waar mensen zich vaak niet bewust van zijn. Dat wordt in die documentaire heel goed weergegeven.
Zinga: Alles! Eentje die wel echt is blijven hangen is Alice Junior; de humor, de manier waarop die gebruikt wordt, is zo goed. Ik denk dat Drag Kids ook zeker een hele mooie is. Veel van mijn vrienden doen aan drag en ben er zelf ook in geïnteresseerd. Ik weet dat het een controversieel thema is, kinderen die aan drag doen, maar het is heel mooi om te zien hoe de ouders en kinderen erin staan. Hoe gelukkig ze ervan worden dat ze dat kunnen doen.
Willen jullie verder nog iets meegeven aan de lezers?
Milan: Ik zou zeggen: kom gewoon kijken. Wat ik Laura eerder heb horen zeggen: de drempel is nu zo laag. Je hoeft niet naar Amsterdam te komen. Je kan kijken vanuit Amerika als je dat zou willen.
Zinga: Nodig ook mensen uit om dingen te gaan kijken. Het is heel leuk om er ook een gesprek over te kunnen voeren met anderen. Het is een tof programma, ga lekker kijken.
Milan: Voor mij was het ook heel verhelderend om met mijn ouders dit soort films te kijken, zodat ze ook echt een ander beeld kregen over bepaalde dingen en echt konden zien, vanuit een ander perspectief dan dat van mij, hoe dat is en aangepakt kan worden. Dus kijk het zeker samen met anderen. De drempel is zo laag om toffe films te kijken, dus grijp je kans. En, tot de live versie!
TranScreen vindt plaats tot en met 27 mei. Kijk voor het programma en meer informatie op https://www.transcreen.eu/.
Over de auteur(s)
