De Spaanse dichter Federico García Lorca staat bekend om zijn realistische toneelstukken met veel rollen voor vrouwen. Hij schreef deze voor zijn bevriende actrices. Veel minder bekend is dat Lorca in de laatste maanden van zijn leven werkte aan het surrealistische toneelstuk Het Publiek. Op een schip ergens tussen Cuba en Spanje werkte hij aan het stuk, niet wetende dat er een burgeroorlog zou losbarsten. Lorca werd in die oorlog door fascisten doodgeschoten, waardoor niemand wist hoe zijn stuk uitgevoerd moest worden. 87 jaar later gaan drie jongens alsnog met Het Publiek in zee. Jos Nargy van de Poezieboys vertelt erover!
Voor lezers die jullie niet kennen, wie zijn De Poezieboys?
Joep Hendrikx en ik ontmoetten elkaar een jaar of zeven geleden op de Parade, daar sprak Joep mij aan over een obscuur Russisch boek. Daarna spraken we af om samen te gaan lezen. Daar lazen we Howl van Allen Ginsberg, we raakten in extase van dat gedicht en dachten: hier moeten we wat mee. Toen zijn we de Poezieboys geworden. We hebben het doel om poëzie naar de mensen te brengen. Om het stof eraf te slaan, om het elitaire randje eraf te bikken en zoveel mogelijk mensen te laten genieten van deze geweldige kunstvorm. We maken performances met het werk van een dichter als uitgangspunt en we houden poëzie avonden: De Poeziebar in Den Haag. We spelen in de theaters en op festivals als De Parade, Lowlands en Oerol.
Hoe is de samenwerking met Joost Oomen ontstaan?
Het werk van Joost Oomen en zijn denken over kunst kent veel overlap met de onze. Al snel raakten wij dan ook bevriend met Joost. Toen Joost 17 was, vond hij in een antique boekwinkel in Sneek de vertaling van het toneelstuk Het Publiek. Dat vond hij prachtig. Toen hij heel wat jaren later werd gevraagd om een Oerol voorstelling te maken, koos hij voor dit stuk. En dat wilde hij alleen maar maken samen met ons. Wij lazen het stuk en vonden het ook prachtig.
Jullie hebben aan de hand van Het Publiek een nieuw toneelstuk gemaakt, LORCA. Hoe hebben jullie dit aangepakt?
Eerst lezen natuurlijk; analyseren. Daarna hebben we veel gesproken over kunst en over schoonheid. Wij vonden dit stuk prachtig, maar veel mensen zouden, als ze dit stuk lazen, er niets van begrijpen en het dus als raar en niet mooi bestempelen. Waarom vindt niemand mooi wat wij mooi vinden? Waarom moet kunst altijd ‘begrepen’ worden? En waarom kiezen steeds meer makers voor ongenuanceerde maatschappelijke stukken, die niets nieuws zeggen. Met deze gedachten hebben wij het stuk gemaakt.
Dat klinkt interessant! Wat kan het publiek verwachten als ze naar LORCA komen kijken?
Dat is best lastig uitleggen. Ik ga een poging doen: een enorm kleurrijke, speelse en poëtische wereld. We nemen je als het ware mee in een surrealistisch schilderij, denk aan Dalí. Het zit vol taalspel en lol en is bovendien heel erg grappig. Maar je komt ook heel veel over het stuk en over het leven van Lorca te weten. De voorstelling is op verschillende niveaus te begrijpen, dus je kunt veel gelaagdheid verwachten. Soms zijn dingen bijvoorbeeld heel grappig, terwijl ze eigenlijk over iets hartverscheurends gaan. Wij werken heel associatief en speels. Het is ook een ode aan de associatieve en speelse geest. De voorstelling eindigt in mineur. Want we kunnen er niet omheen draaien dat Lorca in 1936 door Spaanse fascisten wordt vermoord. Omdat hij een linkse kunstenaar was en omdat hij queer was.
Waarom is dit stuk voor jou persoonlijk belangrijk?
Het Publiek is echt een queer stuk en aangezien ik non-binair ben, raakt dat me enorm. Tijdens Lorca’s leven is het nooit opgevoerd en daarna ook niet in de 40 jaar dat de rechtse dictator Franco in Spanje aan de macht was. In Het Publiek heeft Lorca zijn queer kant laten zien. Dat komt voor mij samen in een scène waarin ik ‘het rode naakt’ speel. Ik loop rond in alleen een rode rok en flirt met alle doeken die zijn opgehangen. Vervolgens kijk ik de mensen in het publiek aan. In mijn queer energie. Soms geef ik iemand een handkus. Ik laat de mensen zien: kijk naar mij. Kijk naar dit lichaam. Ik ben er. We zijn er altijd al geweest. Ik heb pijn. Jij hebt pijn. Ik ben kwetsbaar. Laten we samen zijn, laten we allemaal kwetsbaar zijn. Dat voelt heel sterk en kwetsbaar tegelijk.
Tot slot, wat zou je mee geven aan andere (beginnende) queer makers?
Houd vol. Vind je eigen stem. Het is een sport van de lange adem. Probeer niet alleen je grenzen te verleggen, maar leer ze ook kennen.
Na dit interview benieuwd geworden naar de voorstelling LORCA? De voorstelling is nog tot en met 20 december te zien in verschillende theaters door heel Nederland.
Over de auteur(s)
