Het is 13 april wanneer ik een evenement bezoek in cosplay met mijn vrienden en mijn vriendin. Het is prachtig weer, en ik geniet van de uitingen van fanbeleving, excentriciteit, en gelijkgestemden in een omgeving waar ik me veilig voel. We gaan een hoek om, en ik ervaar even een gevoel van argwaan als ik langs een grote groep fans loop: Lange zwarte gewaden en dassen in vier kleuren gaan snel aan mij voorbij, maar het ongemak dat ik erover voel, gaat dat nog niet.
Het is voor mij en mijn vrienden al een tijdje een bekend onderwerp. Maar toch wil ik even een vergrootglas leggen op een fandom en fancultuur waar ik inmiddels aardig klaar mee ben: Harry Potter.
Ik hoef je, als het goed is, niet te vertellen wat Harry Potter is. Iedereen die zich ook maar een beetje met popcultuur bezig houdt, of Young adult boeken heeft gelezen, weet wat het is. De coming-of-age boeken, die veelal over outcasts gaan, zijn aantrekkelijke thema’s voor veelal jonge queer personen geweest. Ik heb zelf ook nog boeken liggen van Harry Potter, en veel van mijn vrienden hebben in bepaalde capaciteit ook meegedaan aan de fancultuur hieromheen. Het is dan ook niet verrassend dat je bijna niet om de Harry Potter franchise heen kan op fan evenementen. Van merchandise tot cosplay, zelfs in 2025 blijft de franchise nog steeds relevant. Ik juich uitingen van fandom normaliter altijd van harte toe, maar er is één probleem: J.K. Rowling. Wij schreven al eerder over J.K. Rowling. Lees het artikel hier.
J.K. Rowling
J.K. Rowling is niet alleen actief in het schrijven van nieuwe media rondom de Harry Potter-franchise, maar gebruikt haar platform de afgelopen jaren om ook haar TERF-retoriek over wat, in haar woorden, een ‘bedreiging is voor vrouwen’, te verspreiden. TERF staat, voor de mensen die dit nog niet weten, voor ‘Trans exclusionary radical feminists’ Een groep feministen die expliciet anti-trans zijn in hun feministische perspectief.
Toen ik begon met het schrijven van dit artikel, had J.K. Rowling al minstens 70,000 pond gedoneerd aan anti-trans campagnes. Hieronder is de meest noemenswaardige campagne van de anti-transwet die nu de rechten van trans personen in het Verenigd Koninkrijk in het gevaar brengen. Inmiddels komt er ook nieuws naar buiten dat Rowling haar fortuin, oftewel 1,2 miljard euro, investeert in een fonds specifiek bedoeld om cis vrouwen te ‘beschermen’ tegen trans vrouwen. Geld wat ze, naar mijn mening en vele anderen, veel beter kan gebruiken om de emancipatie van vrouwen daadwerkelijk te ondersteunen.
Het is dus, mild gezegd, waar dat J.K. Rowling haar enorme kapitaal wat ze heeft verdiend aan Harry Potter, gebruikt om transfobie te verspreiden, en trans emancipatie in de weg te zitten.
Dus, moeten we stoppen met Harry Potter leuk vinden? Separate the art from the artist, toch?
Separate the art from the artist
Ik ben van mening, dat het uitgeven van geld aan de Harry Potter franchise actief meer kapitaal biedt aan J.K Rowling om transfobie te verspreiden. Elke officieel gelicenseerde merchandise betaalt immers royalty’s aan Rowling die zij weer kan besteden aan wetgevingen en fondsen. We kunnen precies volgen waar het geld van je boek, videogame, en pretparktickets naartoe gaat: Naar de JK Rowling Women’s Foundation.
Als ik dus een Harry Potter cosplayer of fangroepen zie, speel ik een kansspel over welk type fan zij zijn:
- Deze persoon weet oprecht niks van J.K. Rowling haar recente uitspraken, en geniet nog steeds van de Harry Potter franchise.
- Deze persoon weet van J.K. Rowling haar acties af, maar vindt Transfobie niet reden genoeg om geen Harry Potter meer te kijken en te kopen.
- Deze persoon weet van J.K. Rowling haar acties, en is het actief met haar eens.
- Deze persoon weet van J.K. Rowling haar acties af, en zit op een meer “ethische manier” in het Harry Potter fandom.
Bij optie vier gebruik ik “Ethische manier” tussen quote-markeringen om een reden.
“Ethische” manier
De afgelopen jaren is er een groeiend fandom rondom de marauders, dit is een specifieke groep (vaak queer) personen die hun eigen content schrijft, en hun eigen viering van het Harry Potter fandom doen, losvan het schrijfwerk van Rowling. Zo schrijven ze een compleet nieuw narratief in de vorm van fanfiction zó ver van canon dat zij het nooit kan verzuren. Ook zijn er veel mensen die in het fandom zitten en actief de uitspraken van Rowling aanvechten, en een veilige plek zijn voor trans personen die graag nog de media willen consumeren. Ik denk nog steeds dat het de franchise promoot en het levend houdt, en zou willen dat dit soort fandom uitingen stil werden. Naar mijn idee houd je namelijk de populariteit van Harry Potter in stand.
Mijn wens voor deze situatie, is namelijk dat J.K. Rowling en Harry Potter in de obscuriteit komen, en dat Rowling geen cent en geen greintje aandacht meer verdient die zij kan gebruiken om haat te blijven verspreiden. 1.2 miljard is zó veel geld. Ik word er boos en verdrietig van.
Om onze oude hoofdredacteur Rocher Koendjbiharie te quoten:
@ Rocher_koendjbiharie: als je vandaag de dag nog willens en wetens harry potter producten en media consumeert, dan beschouw ik je als een vijand van de transgemeenschap, en daarmee als een vijand van mij.
Dus, wat nu?
Het is nu 2025, we zijn al flink wat jaren verder, en de volgende serie in het Harry Potter-universum staat al in de planning. Dit keer zonder Emma Watson, Rupert Grint, en Daniel Radcliffe, de acteurs die zich hebben uitgesproken tegen de transfobie van J.K. Rowling. Nieuwe acteurs, meer geld voor Rowling.
Het is geen verrassing dat ik, als queer persoon, geen Harry Potter content meer consumeer. En zou dan ook iedereen aanmoedigen om twee keer na te denken waar je geld naartoe gaat.
Lees een keer wat anders
Hier zijn wat tips om je over deze franchise heen te zetten en je waardering voor de transgemeenschap vóór je interesse in deze franchise te plaatsen:
- Ga op zoek naar alternatieve franchises die geschreven zijn door queer personen, of van auteurs die zich actief uitspreken voor trans en queer emancipatie. Denk bijvoorbeeld aan Percy Jackson van Rick Riordan, Shadow & Bone van Leigh Bardugo, The Land of Stories van Chris Colfer, The Wayward Children Series van Seanan McGuire, The Locked Tomb Series van Tamsyn Muir, Discworld van Terry Pratchett, of The Raven Cycle van Maggie Stiefvater.
- Blijf lekker je Harry Potter boeken (tweedehands) lezen.
- Koop geen merchandise meer.
- Kijk de films tweedehands, en stream ze niet
- Speel geen spellen en consumeer geen gelicenseerde media.
- Kijk niet naar de nieuwe serie.
- Ga niet naar de attractieparken.
- Informeer de mensen om je heen
Author’s note: Toen ik in mei begon met het schrijven van dit artikel, wilde ik voor een mildere, meer open kijk gaan van het Harry Potter fandom en de grijze gebieden. Inmiddels, met het nieuws dat J.K. Rowling nog eens 1,2 miljard euro aan anti-transfondsen uitgeeft, moet ik eerlijk zeggen dat er geen grijs gebied is binnen het ethisch consumeren van de franchise. Trans Allyship staat direct tegenover fan zijn van deze franchise.
Buiten mijn artikel, zijn er ook genoeg interessante perspectieven van (trans) personen en schrijvers die je kunt lezen en bekijken, als je geïnteresseerd bent in een meer gedetailleerde uitleg over de situatie. Denk bijvoorbeeld aan dit artikel van Valentijn de Hingh.
Dit artikel is geschreven door gastredacteur Juliette.
Over de auteur(s)
