De Europese verkiezingen zijn alweer op 6 juni! Op die dag breng je je stem uit op één van de Nederlandse partijen die strijden om de zetels in het Europees Parlement. En dat is belangrijk, want op Europees niveau wordt veel bepaald wat invloed heeft op de landen die zijn aangesloten bij de Europese Unie (EU). Zo ook voor de rechten van de LHBTQIA+-gemeenschap… Expreszo keek naar de programma’s van de verschillende partijen en wat er daarin over LHBTQIA+-rechten is geschreven.
Het Europees Parlement: hoe zat dat ook alweer?
Stemmen is natuurlijk altijd belangrijk, of het nou over lokale of internationale politiek gaat. Het is namelijk jouw kans om je stem te laten horen richting de mensen die jou straks gaan vertegenwoordigen. In dit geval gaat het om het beleid van de Europese Unie. De Europese Unie is een grote en complexe organisatie, waarbij er vier belangrijke organen zijn: de Europese Commissie (27 Eurocommissarissen), de Europese Raad (27 staatshoofden), de Raad van Europa (27 vakministers) en het Europees parlement. En om die laatste gaat het.
In het Europees Parlement zitten 705 parlementsleden, ook wel Europarlementariërs genoemd, die stemmen over de nieuwe Europese wetten. Deze wetten hebben invloed op de levens van alle EU-inwoners, en daarom mag je om de vijf jaar stemmen op het Parlement! Nederland heeft in het Europees Parlement 29 van de 705 zetels. Door te stemmen kiezen alle Nederlanders samen wie er de 29 nieuwe Europarlementariërs moeten worden, en heb je zo indirect invloed op de toekomst van de Europese Unie.
Toch maken we het nog een klein stapje complexer: met al die partijen van alle verschillende landen zouden het wel enorm veel fracties zijn in het Europees parlement. Daarom zijn veel partijen verenigd in gezamenlijke fracties, die (ongeveer) de standpunten van de partij vertegenwoordigen in het parlement. Zo zitten bijvoorbeeld GroenLinks en Volt in dezelfde fractie, maar werken ook de SP en PvdD samen, en maken D66 en VVD ook deel uit van dezelfde. Toch heeft elke partij wel hun eigen partijprogramma. Opvallend is dat GroenLinks-PvdA als één partij verkiesbaar is, met één lijst en één verkiezingsprogramma, maar dat GroenLinks en PvdA in verschillende fracties zitten, zoals je in de opsomming hieronder kan zien. Hoe dat zal verlopen, moet nog blijken.
- Europees Links | SP en Partij voor de Dieren
- Europese Volkspartij EVP | CDA, BBB, NSC en ChristenUnie
- De Groenen / Vrije Europese Alliantie | GroenLinks en Volt
- Partij van Europese Socialisten | PvdA
- Europese Conservatieven en Hervormers ECR | SGP en JA21
- Identiteit en Democratie | PVV
- Renew Europe (liberalen) | D66 en VVD
- Forum voor Democratie is niet aangesloten bij een Europese fractie.
Europees Links
Bij Europees Links liggen de twee Nederlandse partijen wat verder uit elkaar. De Partij voor de Dieren is heel duidelijk in hun steun voor LHBTQIA+’ers en andere maatregelen op het gebied van diversiteit en inclusiviteit, bijvoorbeeld als het gaat om personen van kleur, religie, gender, mensen met een beperking en meer. Bij de SP blijft het helaas erg stil op dit gebied.
Partij voor de Dieren 🏳️🌈🏳️🌈🏳️🌈🏳️🌈
De Partij voor de Dieren heeft een paragraaf in het programma volledig gewijd aan “Steun de regenbooggemeenschap”. Daarin benoemen ze dat ze zich willen inzetten voor meer steun en bescherming aan de LHBTQIA+-gemeenschap vanuit de EU. Zo willen ze dat de EU zich actief inzet voor voorlichting en wetgeving die het welzijn van LHBTQIA+ personen bevordert.
In totaal noemen ze 13 punten om te verduidelijken hoe de EU zich moet inzetten voor de LHBTQIA+-gemeenschap. Er zijn algemene punten zoals: “De overheid komt op voor mensen van verschillende seksen of seksuele voorkeuren (lhbtiqa+).“; en meer specifieke punten zoals: “EU-landen stoppen met het vermelden van je geslacht. Bijvoorbeeld in officiële documenten zoals het paspoort.”; “We verbieden het verplicht onvruchtbaar maken van transgender personen.”; en “De EU beschermt intersekse kinderen tegen behandelingen die medisch gezien niet nodig zijn. Ze moeten zélf kunnen bepalen wat er met hun lichaam gebeurt.”
Ook buiten deze ene paragraaf komen LHBTQIA+’ers aan bod. Zo wil de PvdD actief inzetten op meer diversiteit in topfuncties en bestuursorganen. “De EU zorgt voor meer mensen van kleur, vrouwen en LHBTQIA+’ers in Europese topfuncties. We zijn ook voor meer mensen van kleur, vrouwen en LHBTQIA+’ers in bestuursorganen, raden van bestuur en in de politiek.” Zo zet de PvdD zich dus ook in brede zin in tegen discriminatie in verschillende vormen.
In het geval van de SP komt de LHBTQIA+-gemeenschap praktisch niet aan bod. Alleen in het algemene kader van “geen ruimte voor mensenrechtenschendingen” wordt er gezegd dat er wanneer mogelijk steun moet worden geboden aan landen waar dat nodig is. Hier noemt de SP “Bijvoorbeeld, wanneer het homohuwelijk in Hongarije niet wordt erkend.”
Europese Volkspartij EVP
De partijen van de Europese Volkspartij kenmerken zich door hun stilte op het gebied van LHBTQIA+, gender, seks en verwante onderwerpen.
CDA wil zorgen dat gelijke behandeling van de LHBTI+’ers bijzondere aandacht krijgt in het buitenlandbeleid van de Europese Unie. Hoe die bijzondere aandacht eruit ziet en wat het doel ervan is, zeggen ze niet. Verder wordt er niks gezegd in het partijprogramma dat te maken heeft met LHBTQIA+-rechten.
Ook bij de BBB is er vrijwel niks te lezen over concrete plannen om het welzijn van LHBTQIA+’ers te bevorderen. Enkel wordt er het volgende gesteld: “Alle burgers van de Europese Unie zijn gelijkwaardig, ongeacht geslacht, huidskleur, religie, levensbeschouwing, afkomst, geestelijke of lichamelijke beperking, seksuele oriëntatie of culturele achtergrond.” Wederom wordt er niks gezegd over wat dit precies betekent voor de partij en hoe ze zich hiervoor gaan inzetten.
In het volledige ongeveer 40 pagina’s tellende document van de NSC wordt niks gezegd over LHBTQIA+’ers, gender, sekse of ook maar iets dat daarmee te maken heeft. Can’t say we are surprised…
De ChristenUnie bevestigt dat genderdysforie erkend moet worden en er goede zorg voor moet zijn. In de volgende zin al zetten ze zich alweer af tegen een maatregel die dit voor elkaar zou kunnen krijgen. Namelijk elke vorm van wetgeving die bevorderlijk is voor het welzijn van transgender personen. Ook benoemen ze nadrukkelijk dat ze niet willen dat “het bevragen van de genderidentiteit de norm wordt”. Hoe het dan wel moet, willen ze niet zeggen.
De groenen
Bij De Groenen zien we een vergelijkbaar beeld als bij Europees Links. Eén partij zet zich heel nadrukkelijk in voor de LHBTQIA+ gemeenschap (Groenlinks-PvdA) en eentje heeft er weinig over te zeggen (Volt).
Groenlinks-PvdA doen mee met één programma, ondanks dat ze in verschillende fracties zitten. De partijen zetten zich in voor een algemene EU-brede anti-discriminatiewet. Deze wet zou gelden voor elke vorm van discriminatie. De wet moet onder andere het ouderschap van regenbooggezinnen beschermen, discriminatie op de werkvloer verbieden, en organisaties die anti-discriminatie bevorderen financiële ondersteuning bieden. Dat laatste willen ze doen door een Europees fonds dat met name de stemmen van de meest kwetsbare personen versterkt. Daarbij benoemen ze ook dat dit mensen zijn die meerdere vormen van discriminatie ervaren (bijvoorbeeld iemand die queer is, en een persoon van kleur).
Verder vindt Groenlinks-PvdA dat er maatregelen moeten worden getroffen tegen lidstaten die discriminerende wetten hanteren. Zo moeten conversiepraktijken bijvoorbeeld verboden worden en kunnen landen met transfobe wetten rekenen op een stop op hun EU-financiering. Ook moeten onnodige medische handelingen op intersekse personen zonder hun eigen toestemming niet meer mogelijk zijn. Groenlinks-PvdA zet zich ook in voor een Europees brede aanpak voor “de mogelijkheid tot aanpassing van genderregistratie en het recht op toegang tot transzorg.” Ze willen ook dat in de hele EU genderaanduididingen in identiteitsdocumenten worden afgeschaft.
In het partijprogramma gaat het ook nadrukkelijk over LHBTQIA+-vluchtelingen. Voor deze groep moeten veilige opvangplekken zijn. Dit punt wordt zelfs nog een keer herhaald. Ook wil de partij zich inzetten voor kwetsbare daklozen zoals jongeren, LHBTQIA+’ers, migranten en ongedocumenteerden.
Bij Volt zijn ze erg kort over hun standpunt(en?) op het gebied van de LHBTQIA+-gemeenschap. Ze willen “het recht op abortus, anticonceptie en uitgebreide voorlichting over seksuele en reproductieve rechten, het recht op een gelijk huwelijk en het recht op wettelijke gendererkenning in de wet vast te leggen”. Een vrij concreet LHBTQIA+-gerelateerd standpunt Jammer dat er niet meer wordt genoemd in het Volt programma.
Partij van Europese Socialisten
Groenlinks-PvdA doen mee met één programma, ondanks dat ze in verschillende fracties zitten; zie hierboven.
Europese Conservatieven en Hervormers ECR
Zowel de SGP als JA21 willen allebei juist minder aandacht voor LHBTQIA+’ers. Zij zetten zich dus zelfs in tegen de regenbooggemeenschap
De SGP noemt slechts op twee plekken in het hele programma iets wat gerelateerd is aan LHBTQIA+-rechten. Daar zeggen ze in beide gevallen dat ze vinden dat de EU zich niet, of in ieder geval minder, moet bemoeien met dit onderwerp. Ze vinden dat dit aan de lidstaten zelf moet worden overgelaten. Ook zijn ze kritisch op “gendersensitief onderwijs”.
JA21 noemt vrijwel nergens iets wat gerelateerd is aan de LHBTQIA+-gemeenschap. Ze noemen enkel gender in het kader van “niet-wetgevende commissies in het Europees parlement”. Die commissies willen zij opheffen. Denk aan commissies die zich bezighouden met Buitenlandse Zaken, Vrouwenrechten en Gendergelijkheid, Ontwikkelingssamenwerking en Culturele Zaken.
Identiteit en Democratie
De PVV houdt het kort: in hun verkiezingsprogramma van slechts 8 pagina’s – waarvan twee campagneposters – wordt er niet gesproken over de LHBTQIA+-gemeenschap.
Renew Europe (liberalen)
D66 windt er geen doekjes omheen: Europa is belangrijk, en dat straalt hun verkiezingsprogramma ook uit. Maar liefst 100 pagina’s aan standpunten en doelstellingen tonen hun ambities. Binnen die 100 pagina’s wordt er niet meer dan één alinea aan de LHBTQIA+-gemeenschap besteed, maar wel met een duidelijke boodschap: radicale gelijkwaardigheid. Zo stelt D66 het volgende:“de lhbti+-gemeenschap moet in heel de Europese Unie veilig zichzelf kunnen zijn en alle lidstaten moeten hun rechten erkennen. (…) We blijven ons uitspreken tegen de inperking van rechten van lhbti+-personen in heel Europa en in het bijzonder in landen als Polen, Hongarije en Italië.”
Verder pleit D66 voor een Europese antidiscriminatiewet, die onder andere de rechten van de LHBTQIA+-gemeenschap dient te beschermen, en voor ondersteuning van LHBTQIA+-organisaties. Ook spreekt D66 zich uit tegen anti-LHBTQIA+-bewegingen – en specifiek anti-transgender bewegingen – die steeds meer opkomen in Europa. D66 pleit voor het stoppen van het financieren van deze organisaties. En dit geldt niet alleen voor Europa: de EU krijgt een feministisch buitenlandbeleid, dat wereldwijd actief mensenrechten bevordert.
Waar de VVD zich met het nieuwe regeringsakkoord steeds conservatiever en rechtser lijkt te gaan gedragen, vertaalt dit zich niet tot anti-LHBTQIA+-gedachtegoed in het verkiezingsprogramma. En ook niet tot pro-gedachtegoed, want in het verkiezingsprogramma wordt slechts een keer verwezen naar LHBTQIA+’ers. Dit in relatie tot handel en markt: wanneer er ernstige mensenrechtenschendingen plaatsvinden, zoals het doden van “LHBTQI+’ers en andere personen vanwege hun geaardheid, identiteit of overtuiging”, in landen binnen handelsverdragen, dienen Europese partners zich terug te trekken.
Forum voor democratie
Forum voor Democratie (FvD) 🚩🚩
FvD is een uitzondering binnen het landschap van het Europees Parlement: als eenpersoonsfractie (in dit geval doelend op het feit dat de fractie zich niet verenigt met andere fracties) navigeren ze door de EU. Met een duidelijk geluid over de rol van de Europese Unie: Nederland moet hun lidmaatschap van de EU opzeggen, een zogeheten ‘Nexit’. Over de LHBTQIA+-gemeenschap zijn ze ook maar al te duidelijk: “Woke en LGBTQI+ moet bestreden worden”. In plaats van focus op pride, lentekriebels, gender of, zoals ze dat zelf noemen, “andere vormen van ‘inclusiviteit’”, moet in Europa het traditionele gezin weer centraal staan.
Conclusie
Het is best een flinke lijst aan partijen om uit te kiezen. En dat terwijl de Europese Unie (en daarmee het Europees Parlement) al complex genoeg is op zichzelf. Misschien heeft deze lijst je in ieder geval geholpen een beter beeld te krijgen. Ons stemadvies? Stem progressief en voor LHBTQIA+-emancipatie. Uit onze lijst lijkt dat te duiden op Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA of D66.
Nog niet overtuigd? Kijk ook eens op Rainbow Vote, een initiatief van het COC Nederland. En er zijn natuurlijk meer belangrijke punten binnen Europa: doe de EU Stemwijzer voor meer stemadvies.
Over de auteur(s)
