Tom van den Nieuwenhuijzen (38) is Tweede Kamerlid voor GroenLinks en hij heeft een relatie met twee mannen. Daar is hij heel open over op social media en dat kan ik alleen maar waarderen. We leven in een maatschappij waarin monogamie de norm is. Elke andere vorm van liefde valt hierbuiten, maar ik denk dat die juist meer dan welkom zouden moeten zijn. Een vorm hiervan is polyamorie. Dit is het hebben van meerdere liefdesrelaties op hetzelfde moment. Een belangrijke voorwaarde voor polyamorie is dat alle betrokkenen dit ook weten en daarmee akkoord zijn. Zo niet, dan is het gewoon vreemdgaan natuurlijk. Tom identificeert zichzelf als queer en poly en ik ga met hem in gesprek over zijn leven als poly in een wereld waarin monogamie de norm is.
Tom, jij bent nu al twee jaar samen met twee mannen. Hoe is dat gegaan?
Mijn man heb ik zeventien jaar geleden leren kennen en vanaf het begin hadden wij al een wat meer open relatie. Ik was pas net uit de kast dus dat heeft mij juist heel erg geholpen om mijn seksualiteit te ontdekken. Ik had geen flauw idee hoe dat allemaal werkte, homo zijn, dus die ruimte om dat allemaal te ontdekken vond ik erg fijn. En dat ging ook prima, want jaloezie speelde hierbij totaal geen rol. Twee jaar geleden kwam ik iemand anders tegen via PlanetRomeo en hij werd al snel de derde persoon in onze relatie. Onze eerste avond samen was superleuk en in de maanden daarna zijn we gewoon alle drie verliefd geworden op elkaar.
Dus jullie vormen echt een throuple?
Ja, wij hebben een zogenaamde driehoek. Dus alle drie hebben we met elkaar een relatie. De oudste is nu 46, ik ben 38 en de jongste is 26. Alleen met de oudste ben ik officieel getrouwd. En we wonen nu al bijna twee jaar met z’n drieën samen en dat gaat eigenlijk hartstikke goed.
Was het niet gek om ineens met een derde te zijn?
Nee, dat heeft eigenlijk altijd goed gevoeld. Het heeft altijd gevoeld alsof het klopte. Het paste gewoon. Ik kwam wel heel erg in conflict met mezelf in het begin. Wat betekent dit voor mij? Dit is niet hoe ik relaties zie. Dit is niet hoe ik het voor me zag. Een relatie is voor twee personen en niet voor drie. Maar ja, ik was gewoon verliefd op hem. En dat deed niks af aan de liefde die ik voor mijn man voelde. Het was een soort additionele liefde.
En toen ontdekte je dat je poly was?
Ik kwam er zelf pas later achter dat het een naam had, polyamorie. Wist ik veel. Maar dat is het gewoon. Je kunt gewoon zielsveel van twee of meer mensen houden, ieder op een eigen manier, zonder dat je je liefde voor een ander comprimeert. En dat is denk ik de mooiste ontdekking. Mijn moeder vroeg zich wel af hoe je nou van twee mensen evenveel kan houden. Toen zei ik tegen haar: je hebt toch ook twee kinderen? Van wie hou je dan het meest? En toen snapte ze het.
Is het nou wezenlijk anders dan een monogame relatie?
Met drie mensen is het soms wat heftiger en complexer, maar soms ook makkelijker en juist leuker. Bij ruzies heb je bijvoorbeeld altijd een observant de het conflict in feite kan de-escaleren. En je krijgt ook twee keer zoveel liefde als normaal. Het is echt bizar dat je zoveel liefde kunt krijgen. Ook krijg je veel meer de ruimte om juist je eigen ding te doen. Je wordt kritischer in de dingen die je met elkaar doet. Het is gewoon echt een andere manier van met iemand omgaan.
Bestaat monogamie?
Ik geloof niet in monogamie. Ik geloof dat je jezelf daarbij kunt neerleggen in je handelen, maar ik geloof niet dat het instinct van de mens dat doet. Ik zie ook wel dat heel veel mensen dat prima kunnen vormgeven in hun wereld, maar tegelijkertijd lees ik ook onderzoeken dat het merendeel van de mensen vreemdgaat, zowel mannen als vrouwen. Dat geeft aan hoe lastig het is en hoe opgesloten mensen zich soms voelen in een monogame relatie. Ik geloof ook niet dat het gezond is. In een relatie zoek je stabiliteit en voorspelbaarheid, in seks zoek je spanning en onvoorspelbaarheid. Het is oneerlijk als je die verantwoordelijkheden bij een en dezelfde persoon neerlegt.
Welke vooroordelen zijn er over polyamorie?
Mensen denken vaak dat het alleen maar gaat over in het rond neuken. En mensen denken dat je het doet om je relatie te redden. ‘We nemen een jong iemand erbij’, net als een hond of een kind. Dat is het echt niet, maar dat zijn wel de beelden die mensen hebben.
Vragen mensen wel eens naar jullie seksleven?
Ja, mensen vragen bijvoorbeeld of we altijd een trio hebben. Of wie waar slaapt in bed. Ik kan me voorstellen dat dat vragen zijn, want wij hebben daar ook mee geworsteld in het begin. Hoe gaan we daar mee om? Wat als iemand geen zin heeft? Doe je het dan helemaal niet of heb je dan alleen met de ander seks? Voelt iemand zich dan niet buitengesloten? Dat zijn dingen die je voor jezelf moet ontdekken. En iedere relatie is daarin anders.
Hoe kun je het beste omgaan met zulke vragen?
Ik denk dat radicale openheid beter is en meer bijdraagt dan vervallen in verdediging. Daarmee erken je namelijk dat je iets raars aan het doen bent. Het is soms direct en onfatsoenlijk hoe mensen de vraag stellen, maar de vraag komt voort uit mensen die heel erg vastzitten in hun eigen beleving van rolpatronen en hoe de wereld eruitziet, en dat niet kunnen plaatsen in jouw relatie.
Wat merk je van die vaste patronen in het dagelijks leven?
Heel praktisch, maar bijvoorbeeld het openen van een bankrekening is al gedoe. Met twee mensen heb je dat online binnen een minuut gedaan. Met drie mensen moet je op gesprek komen en dan krijg je eerst te horen waarom het niet slim is. Hoe regel je dingen als pensioen en erfenis? Hoe regel je dat twee personen mogen besluiten over de ander als die in het ziekenhuis ligt? Of iets heel anders: een bed. Bedden van 270 x 210 staan niet in de beddenzaak. Iedere keer moet je die drempel over om het gesprek aan te gaan. ‘We zoeken een bed voor ons drieën’. Of probeer maar eens een hotelkamer te boeken voor drie personen. Ook al zeg je genoegen te nemen met een normaal bed of je wilt extra betalen. Ze krijgen kortsluiting, het past gewoon niet in het systeem. Je moet gewoon iedere keer uit de kast komen en ik kan niet altijd inschatten hoe mensen gaan reageren. Daar voel ik dan nog wel een drempel.
Je kunt nu ook niet met elkaar trouwen.
Nee, ik ben alleen getrouwd met de oudste. Over drie jaar, wanneer de jongste klaar is met zijn studie, gaan we scheiden zodat we op basis van een samenlevingscontract de relatie echt gelijkwaardig kunnen maken. We hebben het alvast ons scheidfeest voor de liefde genoemd! Natuurlijk zou ik het heel fijn vinden als we stukken verder zouden zijn of dat de overheid iedere relatie tussen volwassenen zou accepteren. Maar ik zit zelf in de Kamer en ik snap dondersgoed hoe complex het is om algemene wetten te vormen die iedere variatie van relaties vangt.
Moet er ook niet eerst iets veranderen in de maatschappij?
Natuurlijk. Maar die verandering gaat langzaam. Je moet mensen ook de tijd en ruimte gunnen om iets in hun hoofd aan te passen. Het enige wat wij kunnen doen is zorgen voor radicale openheid. Daarom kies ik er ook voor om zo radicaal openhartig te zijn over mijn relatie met mijn mannen. Doordat je het blijft zeggen, ga je het normaliseren. En zeker vanuit de positie die ik heb als politicus gaan mensen het ook zien. Soms moet je mensen er gewoon even ‘right in their face’ mee confronteren. Dat is voor mensen misschien even ongemakkelijk en dat kost tijd, maar daarom moet je ze ook de ruimte geven.
Gaan we niet té langzaam?
Ik begrijp dat wij als gemeenschap vanuit emancipatiestrijd niet altijd het geduld hebben om de ander de ruimte en de tijd te geven. Het gaat nou eenmaal om ons zijn en ons bestaan. Wij worden erdoor benadeeld. Dus ik begrijp ook heel goed waarom we geen geduld hebben. Ik heb óók geen geduld. Ik wil ook gewoon die hotelkamer kunnen boeken. Maar ik kan boos worden dat ze nog geen oplossing hebben, of ik kan ze belonen voor het feit dat ze erover meedenken.
Waar staan we nu?
Ik denk dat je je er vooral van bewust moet zijn dat zolang jij niet heteroseksueel monogaam bent, je je altijd zult moeten verhouden tot een wereld die vormgegeven is rondom het construct van een heteroseksuele monogame relatie. En dat is de maatschappij waarin we leven. Ik denk dat heel veel hetero’s zich heel comfortabel voelen in de maatschappij die gevormd is rondom hun bestaan. En je vraagt hen wel elke keer om dat een stukje los te laten. Niet zo zeer omdat zij dan minder gaan krijgen, maar wel omdat een aantal vanzelfsprekendheden niet meer zo vanzelfsprekend gaan worden voor hen.
Heb je tips voor mensen die nog zoekende zijn op het gebied van polyamorie?
Praat er in ieder geval heel open over met je partner. Durf te vertrouwen op de liefde die je voelt en denk niet dat deze liefde plaats moeten maken voor de liefde voor een ander. Praat ook met mensen die in een polyamoreuze relatie zitten. Verdiep je in de verschillende relatievormen en ga experimenteren! Heb daarnaast ook geduld met mensen die vragen stellen als ze je niet begrijpen. Die vragen komen namelijk niet per se voort uit afkeuring. En als belangrijkste tip: laat je door niemand vertellen hoe jij je relaties moet invullen. Uiteindelijk telt alleen jouw geluk en dat van je partners.
Over de auteur(s)
