Het is vandaag Paarse Vrijdag, de dag waarop scholieren en studenten de kleur paars dragen om hun solidariteit met de queer community te tonen. In 2010 werd deze dag voor het eerst georganiseerd in Nederland en toen deden er zo’n honderdvijftig scholen mee. Op dat moment had ik mijn middelbare school echter al verlaten dus helaas heb ik Paarse Vrijdag nooit van dichtbij mee kunnen maken. Anno 2021 doet tachtig procent van de middelbare scholen actief mee aan Paarse Vrijdag. De overige twintig procent wil ik graag meenemen naar de tijd dat een dag als vandaag nog niet bestond.
Het Raayland College
Zes jaar lang ging ik naar het Raayland College, een grote scholengemeenschap in Venray, in het noorden van Limburg. Iedereen kon hier terecht, van vmbo’ers tot gymnasiasten. De school bestreek maar liefst vijf gebouwen, dus je kunt je voorstellen dat je je als individu al snel kon verliezen in de menigte. Iedere ochtend parkeerde ik braaf na een tocht van veertig minuten mijn fiets in het rek – niet ernaast of tegen een hek aan zoals de ‘stoere’ jongens deden. Bij de kluisjes trof ik dan mijn vrienden voordat we naar de les gingen. De school was kolossaal, maar het was me wel gelukt om daarin een weg te vinden. Ik begon mijn schooltijd als nieuweling zonder vrienden en eindigde met het tegenovergestelde; ik had veel vrienden, veel sociale activiteiten, ik werd niet gepest en ik kon goed meegaan met de groep en alles wat er op ons afkwam.
De kluisjes
In de tweede klas hoorde ik voor het eerst iets over niet-hetero zijn. Op een willekeurige ochtend bij die bekende kluisjes hoorde ik een verhaal over twee jongens die orale seks met elkaar gehad zouden hebben. Vandaag de dag niet zo wereldschokkend, maar toen was dit voor mij de eerste keer dat ik me realiseerde dat dat ook een mogelijkheid was. In mijn familie zitten meerdere homo’s en lesbiennes en dat wist ik op die leeftijd ook al, maar dat was tot dan toe een vrij abstract gegeven. In mijn verdere omgeving hoorde, zag en las ik er niks over. Ik had totaal geen beeld van hoe dat in de praktijk zou werken. Van seks en seksualiteit wist ik sowieso niet veel af, maar áls ik dan al iets wist, dan was het altijd in de heterocontext: man plus vrouw.
De tekenles
Datzelfde jaar kwam ik weer in aanraking met iets queers. Dit keer tijdens de tekenles. De docent was een flamboyante man waarvan iedereen dacht te weten dat hij homo was. Dat ‘kon je zien’ aan zijn uiterlijk en zijn manier van praten en doen. Achter zijn rug om werden er grappen over hem gemaakt; niet om wie hij was als persoon, maar puur en alleen om zijn vermeende geaardheid. Het woord gay werd zelfs als ‘woordgrap’ in zijn achternaam verwerkt. Ik begreep er destijds niet veel van, maar daardoor wist ik wel dat het niet leuk zou zijn om ‘anders’ te zijn. “Wanneer je anders bent, word je te kakken gezet”, leerde ik hiervan. Helaas heb ik niet lang les van hem gehad – tekenen was niet mijn ding – maar hij toch heeft hij een diepe indruk op mij achtergelaten die ik na zeventien jaar nog steeds koester. Hij was anders, anders dan alle docenten en scholieren die daar rondliepen. En daar had ik stiekem bewondering voor, maar ik wist toen nog niet zo goed waarom.
Flirten in de pauze
Naarmate de jaren zich ontwikkelden, deden mijn hormonen en de daarmee gepaarde verwarring dat ook. Eerder schreef ik al over mijn innerlijke strijd met mijn seksualiteit en geaardheid en hoe ik daarmee omging door middel van een kerstkaart. Ik was zo nieuwsgierig en wilde niets liever dan mezelf ontdekken, maar ik zag geen andere mogelijkheid dan mijn best doen om toch écht hetero te zijn. Dit hield ik lang vol, maar het was tegelijkertijd ook doodvermoeiend. Zeker tegen het einde van mijn middelbare schooltijd – wetende dat ik naar het vrije Amsterdam zou verhuizen – deed ik steeds minder moeite en nam ik zelfs meer risico. Risico in de zin van: actief zoeken naar gelijkgestemden, naar mensen die ‘net zoals ik’ waren. Bijvoorbeeld subtiele flirtpogingen in de pauzes of (fysieke) toenadering zoeken op feestjes wanneer iedereen toch wel aangeschoten of dronken was. Als het dan zou mislukken, kon ik het verbloemen onder het mom van ‘haha, wat zijn we zat’. Het was continu zoeken naar signalen en continu de afweging maken of ik daar iets mee zou kunnen doen. Toch handelde ik er niet écht naar; ik wilde niet anders zijn. Ik durfde het niet.
De echte wereld
Over het algemeen heb ik een fijne tijd gehad op het Raayland College, maar nu ik erop terugkijk, weet ik dat ik die tijd heb doorgemaakt als een andere en vooral neppe versie van mezelf. De versie die ik mezelf had aangeleerd om te ‘overleven’ in een wereld vol stoere hetero’s in een boerenomgeving. En die versie deed vooral heel erg z’n best om te doen alsof hij meisjes leuk, knap en interessant vond. Dat deden jongens in die omgeving en in die tijd nou eenmaal. Ik had dan wel queer familieleden, maar het punt is dat een middelbare scholier tig uur per week op school doorbrengt en een groot deel van de opvoeding juist daar plaatsvindt. Op school word je pas echt geconfronteerd met de ‘echte’ wereld. Een wereld vol uiteenlopende mensen en vooral meningen. Een wereld waarin je je moet zien te nestelen en een weg zult moeten vinden in de plek die jij gaat en wil innemen. Enige hulp daarbij in de vorm van voorbeelden en rolmodellen die ook buiten de norm vallen zou zeker geen overbodige luxe zijn voor hormonale en puberale tieners.
Het Raayland College anno 2021
Ik kon het niet laten om contact op te nemen met ‘mijn’ school en tot mijn grote vreugde besteden ze dit jaar voor het eerst aandacht aan Paarse Vrijdag. Enkele leerlingen hebben een club opgericht die zich richt op meer diversiteit en inclusiviteit. Ze versieren de school, hijsen de regenboogvlag, sporen docenten en leerlingen aan om paars te dragen en ook een loopbrug kleurt paars. De boodschap die de school op deze manier wil uitdragen is: we horen er allemaal bij. Toen ik vroeg of er de rest van het jaar veel wordt gepraat over de queer community of dat er rolmodellen zijn in de vorm van docenten, moest diegene mij het antwoord schuldig blijven. Mij werd verteld dat de queer community misschien toch nog niet heel erg zichtbaar was. Maar wat ik toch graag wil benadrukken, is dat ze dit jaar een goede eerste stap hebben gezet en dat is echt fantastisch!
Paarse Vrijdag
Paarse Vrijdag lijkt misschien klein en niet zo belangrijk in een schooljaar waarin duizend andere gebeurtenissen en activiteiten van belang zijn, maar het kan zoveel betekenen voor een verwarde en zoekende puber. Het is een dag waarop iedereen even met de neus op de feiten wordt gedrukt met het idee: het is oké om anders te zijn. Een dag zoals deze zorgt voor herkenning en erkenning en dat kan echt nooit kwaad. Ik had zo’n dag maar wat graag gehad. Dus aan alle middelbare scholen die nog geen Paarse Vrijdag organiseren: ik hoop dat mijn verhaal jullie heeft geïnspireerd om hier volgend jaar wel iets mee te doen. Al is het maar voor die ene dag van het jaar. Het geeft leerlingen genoeg voeding voor de rest van het jaar om eerlijk naar zichzelf te durven kijken. Het is nooit te laat voor het goede voorbeeld.
Vanavond vanaf 18:00 uur organiseert Expreszo een online symposium. Dit symposium is gericht op studenten van mbo’s, hogescholen en universiteiten. Verschillende panels gaan in op hoe het is om LHBTQIA+ te zijn als student. Wat heb je bijvoorbeeld nodig op school? Waar vind je andere studenten die ook LHBTQIA+ zijn? En hoe kun je een geschikte plek vinden om te sporten? Daarnaast is er een interactieve lezing over seks gericht op LHBTQIA+’ers. Thorn de Vries en Nanoah Struik praten de avond aan elkaar. Houd onze socials en de website in de gaten voor meer informatie en een link naar de avond.
Eerder schreef Expreszo ook over Paarse Vrijdag en gaf daarbij tips voor docenten.
Over de auteur(s)
