“Mag je van het hindoeïsme homo of lesbisch zijn?” vraagt een meisje uit groep zes aan mij nadat ik klaar ben met de gastles aan haar klas. Ik ben even stil. Hoe leg ik dit in hemelsnaam uit? Ik antwoord met: “Het korte antwoord op deze vraag is: ja. Alleen kan het wat lastiger zijn en dat ligt helaas aan de huidige Hindoestaanse cultuur”. In essentie is het Hindoeïsme de enige wereldreligie die pro-LGBTQIAP+ is. Hoe komt het dat de Hindoestaanse en Indiase cultuur zo homofoob is geworden?
Het oude geloof
Hindoeïsme is het oudste geloof wat tot op heden in grote aantallen over de hele wereld wordt gepraktiseerd. Het ontstond ongeveer 3000 à 4000 jaar geleden ten tijden van het Vedisch tijdperk in de Indus Vallei, het tegenwoordige Noord-India. Er zijn verschillende heilige boeken en tradities. De interpretatie van het geloof en tradities kan uiteraard verschillen per regio, religieuze stroming en/of individu. Ik ga hier vooral in op de details die breed worden gedragen en voorbeelden die terugkomen in de huidige cultuur van de Hindoestanen in Nederland en Suriname.
Het Hindoeïsme kent meerdere goden en één oppergod, Brahman. Uit deze oppergod vloeien er drie mannelijke hoofdgoden, dat zijn Brahma (de Schepper), Vishnu (de Onderhouder) en Shiva (de Vernietiger). Er zijn ook vele andere mannelijke, vrouwelijke en half dierlijke goden. Daarnaast zijn enkele goden die non-binary te noemen zijn, dus niet eenduidig man of vrouw. ShivShakti is een voorbeeld hiervan, ook bekend als Ardhanarishvara (de heer die half vrouw is) of Ardhanaranari (de half man, half vrouw). Er bestaan verschillende interpretaties van ShivShakti. Een daarvan toont vele gelijkenissen aan het scheppingsverhaal met Adam en Eva.
Brahman schiep eerst de man (Shiv). Alleen de man kon niet uit zichzelf voortplanten en Brahman maakte de vrouw (Shakti) uit de rib van de man. Een andere interpretatie is dat God, zowel mannelijk als vrouwelijk, destructief en constructief, ascetisch als materialistisch is. Na het aanschouwen van de androgene ShivShakti ontwikkelde Vishnu een fascinatie voor Shiva. ShivShakti is een vorm van de mannelijke hoofdgod Shiva. Vishnu is daarbij ook mannelijk, dus zou je kunnen spreken van een interactie tussen twee mannelijke goden.
De andere hoofdgod Vishnu staat bekend om zijn tien verschillende incarnaties (avatars) waarbij hij op aarde is gekomen om de wereld te redden van het kwade. De meeste bekende incarnaties van Vishnu zijn Sri Krishna, Sri Ram en Boeddha. Een minder bekende incarnatie van deze mannelijke God is zijn vrouwelijke incarnatie Mohini. Deze godin gebruikte haar charmes om het onsterfelijkheidselixer, die voorbestemd was voor de goden, terug te stelen van de demonen te stelen. De Bhagavad Purana vertelt het verhaal van Shiva en Mohini. De liefde en de lust waren wederzijds. Shiva raakte onder de indruk van de vrouwelijke vorm van Vishnu, Mohini. Net zoals vele geschriften zijn deze eeuwen geleden geschreven door waarschijnlijk heteroseksuele mannen. De geschriften hebben allen één fascinatie: lesbische seks. Enkele passages van de Bhagavad Gita (een bekend heilig boek), meerdere andere geschriften en de vele afbeeldingen in de Kama Sutra zijn aan deze handelingen gewijd.
Naast non-binary, genderfluidity, homoseksuele en lesbische handelingen wordt er in de Vedische geschriften gesproken over het derde geslacht, Tritiya Prakriti. Onder het derde geslacht vallen homo’s, lesbiennes, biseksuelen, transgenders en interseksen. Deze mensen werden erkend voor hun unieke natuur en hadden een speciale plaats in de Vedische samenleving. Bovenal, ze werden gerespecteerd. Er verschillende tempels, beelden en afbeeldingen die seksuele handelingen tussen het gelijke geslacht tonen. Het Hindoeïsme veroordeelt dus op geen enkele plaats de huidige LGBQIA+ gemeenschap. Integendeel zelfs.
De omslag
Hoe komt het dat de Hindoestaanse gemeenschap homofoob is geworden terwijl het geloof juist extreem pro-LGBTQIA+ is? Ik wil voorop gesteld hebben, dat cultuur niet gelijk staat aan geloof. Door de eeuwen heen veranderde de cultuur naar een minder open houding. Alles veranderde in 1526 tijdens de opkomst van het Mongholrijk in India. Door de komst van Moslims en hun Arabische invloeden daalde de acceptatie. De derde sekse werd niet getolereerd, het werd zelfs strafbaar.
De Britten vertaalde Hindoe-geschriften naar het Engels en lieten de passages over het derde geslacht er uit.
Later, ten tijden van de kolonisatie van het huidige India schrokken de Britten van de relatieve hoge pro-LGBTQIAP+ acceptatie. Dit vond plaats tijdens het Victoriaanse tijdperk, het piekpunt in de Europese geschiedenis waarbij uitingen van seksualiteit en erotiek in het openbare leven taboe waren. Omdat de interpretatie van het Hindoeïsme per regio verschilde, wisten de Britten dat hun strijd om iedereen te bekeren tot het Christendom niet realistisch was. Zij vertaalde echter wel de Hindoe-geschriften naar het Engels en lieten de passages en verwijzingen over het derde geslacht er uit.
Daarbij stelde in 1860 de Britten de wet in die “onnatuurlijke seks” verbood. De Britten vervolgden homo’s actief. Vanaf 1872 begonnen de Nederlanders Indiërs als contractarbeiders naar Suriname te halen. Het nageslacht van deze contractarbeiders maakt de huidige Surinaams Hindoestaanse gemeenschap in zowel Suriname als in Nederland. Dankzij de invloed van de christelijke kolonisten is dus ook de gedachtegang van deze mensen verandert naar homofoob.
Moderne cultuur
Kortweg is de Britse kolonisatie van India ten tijden van het Victoriaanse tijdperk dé hoofdoorzaak waarom mentaliteit binnen de Hindoestaanse cultuur zo homofoob is geworden. De oude Britste wet tegen “onnatuurlijke seks” werd nieuw leven ingeblazen door de conservatieve Indiase regering op 12 december 2013, wat homoseksuele en lesbische seks (weer) deed verbieden in India onder hevig internationaal protest.
Zowel in Suriname als in Nederland is de Hindoestaanse cultuur nog steeds homofoob. Echter strijden er op dit moment vele Hindoestanen voor de emancipatie van de LGBTQIAP+-gemeenschap in de Hindoestaanse cultuur.
Men moet zich realiseren dat het Hindoeïsme de LGBTQIAP+-gemeenschap accepteert. Nog steeds zie je restanten terug in de huidige tradities. Tijdens huwelijksrituelen en andere speciale gelegenheden wordt tot op de dag van vandaag een man verkleed als vrouw uitgenodigd om de kwade geesten weg te dansen onder begeleiding van opzwepende traditionele Hindoestaanse muziek: londa ke naache. Tegenwoordig is er in India een grote hijra-gemeenschap die bestaat uit transgendervrouwen, die ook uitgenodigd worden voor dit soort zegeningen. De restanten van de pro-LGBTQIAP+ in de Indiase en Hindoestaanse cultuur bestaan nog steeds. Men moet alleen de link durven te leggen!
Na afloop van mijn gastles aan groep zes komt mijn collega naar mij toe en zegt: ”Ik hoop dat je het niet erg vond dat er net een vraag over geaardheid werd gesteld. Vorige week had mijn stageklas namelijk een les over seksualiteit en geslacht”. Ik lach en zeg:“Het maakt niet uit. Ik ben juist trots op het feit dat mijn religie LGBTQIAP+ wel accepteert!”
Over de auteur(s)
