De eerste keer dat ik ‘Lies we tell ourselves’ van Robin Talley las zat ik op de veranda van een luxe woonboot aan een Fries meer. De wereldse problemen waren zo ver weg dat ze bijna niet meer leken te bestaan. Ik dacht dat ik gewoon wat vermaak had meegenomen naar die verlaten wereld, een young-adult boek waarvan ik nog niet zoveel wist. Maar na tien bladzijden waren de wereldse problemen die ik ontvlucht dacht te zijn zo dichtbij dat ik er kippenvel van kreeg en na nog eens tien liepen de tranen over mijn wangen.
‘Lies we tell ourselves’ pakt je vast en laat je niet meer los totdat je het boek uit hebt, en zelfs daarna blijft het verhaal nog heel lang door je gedachten spoken. Het is een boek over het pijnlijke en racistische verleden van de VS, maar ook over de geheime liefde tussen twee meisjes die niet dezelfde huidskleur hebben.
Het einde van de rassenscheiding
Het is 1959 en een paar jaar geleden is er officieel bepaald dat het scheiden van scholen op ras tegen de wet is en ook Jefferson High School, de witte school van een klein, conservatief dorpje in Virginia, ontspringt de dans niet. Ondanks alle protesten en dreigementen van de studenten en hun ouders staan er dan toch, in januari, acht zwarte mensen op de drempel van ‘hun’ school.
Sarah Dunbar en haar zusje zijn twee van hen. Het is een wonder dat Sarah, haar zusje en de andere zwarte studenten überhaupt de drempel van Jefferson High School halen. Ze worden bespuugd, geduwd en gestompt. Sarah probeert de keren te tellen dat ze nigger, coon, of een dergelijk scheldwoord hoort, maar ze raakt de tel kwijt wanneer haar nieuwe jurkje wordt bespuugd en verscheurd door een groep boze, witte jongens.
Er zal geen lezer zijn die hier geen kippenvel van krijgt en de ergste realisatie is dat Sarahs ervaringen gebaseerd zijn op échte verhalen die nog geen 60 jaar geleden gebeurden. De mensen die dezelfde dingen meemaakten als Sarah en haar zusje leven nog. De boze, witte studenten die hun nieuwe klasgenoten op zo’n manier ‘verwelkomden’ leven ook nog.
“Er zal geen lezer zijn die hier geen kippenvel van krijgt”
Linda Hairston is de dochter van misschien wel de grootste racist van het dorp. Ze zit bij de schoolkrant, waar ze na zo hard als haar vader schreeuwt dat donkere studenten zich niet moeten mengen met blanke studenten. Geen haar op haar hoofd denkt dat zwarte mensen net zo slim, sterk of mooi kunnen zijn als witte mensen. Ze is ervan overtuigd dat de integratie van Sarah en haar vrienden het einde gaat betekenen voor de school en vooral voor háár carrière.
Het boek wisselt van perspectief tussen Sarah en Linda, twee uitersten die elkaar vanaf het begin al niet mogen. Het verhaal van Sarah doet je twijfelen aan de goedheid van de mens. Het verhaal van Linda laat heel duidelijk zien hoe diep de overtuiging zat dat zwarte en witte mensen nooit gelijk zouden kunnen zijn.
Booktrailer van Robin Talleys ‘Lies we tell ourselves’
Een verboden liefde
Maar door een gezamenlijke schoolopdracht komen Sarah en Linda in contact. Ze spreken af in de bezemkast van een café. Want, en daarover waren ze het eens, niemand mocht hen samen zien. In die bezemkast wordt eigenlijk weinig gewerkt. Linda en Sarah zijn voornamelijk aan het ruziemaken.
En ergens tussen het gebakkelei door groeit er iets tussen de meisjes. Ze genieten beiden van de discussies die ze voeren en langzaam, heel langzaam, verandert het denkpatroon van Linda. Heel langzaam komt Linda erachter dat zij en Sarah misschien wel heel erg op elkaar lijken. En op het hoogtepunt, wanneer Linda ein-de-lijk lijkt te begrijpen hoe het zit, zoent Sarah haar.
Vanaf dat moment is Sarah niet alleen meer bang om gelyncht te worden vanwege haar huidskleur, maar ook vanwege het feit dat ze heeft gezoend met een meisje.
Zelfacceptatie
Het verhaal gaat verder en de racisme-kwestie raakt op de achtergrond. Je volgt de meiden op hun weg naar zelfacceptatie. Het is nog steeds 1959, Linda en Sarah wisten niet eens dat een vrouw op een vrouw verliefd kon worden. Wat ze wel wisten was dat het volgens de Bijbel een grote zonde is.
“Sarah is niet alleen meer bang om gelyncht te worden vanwege haar huidskleur, maar ook doordat ze met een meisje heeft gezoend”
Lies we tell ourselves is een prachtig, pijnlijk verhaal dat je nooit meer vergeet. Het besef dat zulke verschrikkelijke dingen echt plaatsvonden is een absolute eye-opener voor elke lezer. Het is een LHBT-boek dat over veel meer gaat dan alleen een jongere die worstelt met zijn of haar seksualiteit. Robin Talley heeft een pareltje afgeleverd, en dat is mede dankzij de enorme research die ze in het boek heeft gestopt. Daarnaast is ze zelf lesbisch en dat zorgt voor een heel verfrissende, natuurlijk manier van vertellen, een noodzakelijke verandering vergeleken met (te) veel LHBT-boeken, naar mijn mening.
Als je het mij vraagt zou iedereen dit boek moeten lezen. Of je nou een witte dame bent op een luxe woonboot aan de rand van een Fries meer of een zwarte homoseksuele man in een grachtenpand in Amsterdam. Het verhaal is voor iedereen relevant en voor iedereen belangrijk.
“Robin Talley heeft een pareltje afgeleverd”
Over de auteur(s)
