Een queer tegengeluid toevoegen aan de mainstream literatuur: dat is het doel van Queering the City of Literature. Toen UNESCO in 2017 Utrecht tot City of Literature benoemde, organiseerde feministische boekhandel Savannah Bay als reactie de eerste editie van dit evenement. Ieder jaar schrijven drie queer schrijvers een tekst over queerness en de stad. Donderdag 24 juni gaat de vierde editie van start met Anne Chris van Doesburg, Chris Lomans en Edna Azulay. Ik sprak met een van de vrijwilligers en organisators van het evenement, Thijs Joores.
Wat valt er allemaal te beleven tijdens Queering the City of Literature?
Zoals de titel van het evenement al aangeeft, maken we Utrecht meer queer door literatuur. Dat doen we door drie queer schrijvers te laten nadenken over het queer lichaam in de stad: hoe je je als queer persoon door de stad beweegt, welke ruimte je mag innemen en onder welke voorwaarden, maar ook hoe je de stad meer queer en inclusief kan maken. Die drie teksten knippen we op in fragmenten en hangen we op in de stad. Mensen kunnen door de stad wandelen en een route volgen die de schrijvers hebben uitgestippeld, maar dat hoeft uiteraard niet. Je kan ook lekker gaan wandelen en kijken wat je tegenkomt.
We trappen donderdag 24 juni af met een livestream van de film waarin de drie schrijvers hun tekst voordragen. Meteen daarna gaan we met twintig deelnemers op pad om de fragmenten door de stad te verspreiden. Maar je kunt ook later zelfstandig de routes lopen en een fragment een plekje geven op straat. In november organiseren we nog een avond in samenwerking met What You See Festival, waar de schrijvers in gesprek gaan over dit project en we ook de zinepresenteren. Dan zijn alle teksten ook voor het eerst in hun geheel te lezen.
Wat is de gedachte achter het opknippen en ophangen van de tekst door de stad?
Dat komt van het theoretische concept “implementatie.” De kern daarvan is dat als je de tekst in de context van de stad ophangt, je met andere ogen naar de stad gaat kijken. Maar dat werkt ook vice versa: de stad beïnvloedt hoe je naar de tekst kijkt. Op die manier is er echt een interactie tussen de tekst, de stad én de lichamen die door de stad lopen en lezen.
Kun je nog iets meer vertellen over de teksten van dit jaar?
Anne Chris van Doesburg heeft een toneeltekst geschreven getiteld: De begrafenis van de stad van mijn spieren. Hen plaatst de ontwikkelingen van een queer ik-persoon op specifieke plekken in de stad en gaat zo op zoek naar waar de pijn en het trauma precies zitten. Hen brengt dat heel mooi tot uiting in kraakheldere dialoog.
Chris Lomans’ tekst gaat over een zoektocht naar je thuis voelen in je lichaam, naar femme zijn en de angst om dat niet te kunnen vinden. Dat verhaal komt tot een hoogtepunt in een confrontatie op straat en heeft echt een knallend einde met zinderende taal. Het heet Wakker worden en het is als het ontwaken der mensheid.
Edna Azulay schreef Er zit iets vast in mijn keel, een gedicht met een hele rauwe, ironische, speelse toon. Ze haalt de taal uiteen en zet die in een nieuwe volgorde weer in elkaar, put die tekst helemaal uit als het ware. Het gaat over de (on)afhankelijkheid van het lichaam, van je willen overgeven aan een ander maar ook dichtbij jezelf willen blijven.
Dat klinkt veelbelovend! Wat waren de reacties van het publiek in voorgaande jaren?
Mensen zijn vooral blij dat dit geluid er is en dat we ruimte maken voor queer literatuur. Er zit een hoge mate van herkenbaarheid in de scènes en situaties. Het is zo bevrijdend om in een tekst iets te lezen of in een voordracht iets te horen en te denken, “dit heb ik ook meegemaakt,” of, “dit voel ik ook.” Dan ben je namelijk niet alleen. En ook: op deze manier gezien worden als lezer of luisteraar door de literatuur, door de stad van de literatuur, is echt een groot goed. Dat wordt allemaal mogelijk gemaakt door en voor de LHBTQIA+- gemeenschap.
En dat zijn allemaal vrijwilligers van Savannah Bay, toch?
Klopt! Savannah Bay drijft op vrijwilligers en Queering the City of Literature dus ook. Iedereen pakt daarin hun eigen specialisatie en interesse. Zo hebben we mensen voor productie, PR en film maken en vormgeving. Ikzelf heb de redactie gedaan en mocht dus direct samenwerken met deze schrijvers. Het is zo’n voorrecht om met ze mee te denken en een klein beetje bij te dragen aan de uiteindelijke tekst! En zo voelt iedere vrijwilliger passie voor hun bijdrage en het hele evenement. We vinden het echt belangrijk om de queer gemeenschap een stem binnen de literatuur te geven. En we zijn van plan om dat nog jaren te doen!
Wil je donderdag 24 juni de film bekijken met de drie voordrachten van de schrijvers? En wil je, diezelfde avond of later, meelopen door de stad om de fragmenten op te hangen? Bestel hier je kaartje voor Queering the City of Literature!
Over de auteur(s)
