Racistische witte homomannen, transfobe feministen, homofobe mensen van kleur — we kennen allemaal wel dit soort types. Ik kom ze geregeld tegen als ik een beetje op social media aan het scrollen ben. Iedere keer weer ben ik verbaasd als ik ze nare uitspraken zie doen. Hoe kan de ene onderdrukte groep nou een andere groep onderdrukken? Is er helemaal geen sprake van onderlinge solidariteit?
Jaren terug
Enkele jaren geleden zat ik met een vriendin op het terras te genieten van een glas wijn. Op een gegeven moment raakten we aan de praat over digital blackfacing. Naast ons zat een zwarte man en toen hij het woord blackface hoorde, mengde hij zich in ons gesprek. Wat bleek, de man sprak alleen Engels en was afkomstig uit de Verenigde Staten. Hij had alleen het woord blackface opgevangen en was daarop aangehaakt. Ik legde hem uit waar die vriendin en ik het precies over hadden. Zijn reactie was anders dan ik had verwacht. “Mensen moeten zich niet zo druk maken”, zei hij.
De man opende een groot monoloog met allerlei stellingen waar ik meerdere keren mijn wenkbrauw voor omhoog trok. Zo was president Trump ‘een held’ en had hij ‘meer gedaan dan president Obama ooit zou kunnen’. Ik keek de man glazig aan, maar ik was wel lichtelijk geïntrigeerd. En dus gingen we met hem in discussie. Twee uur later zat ik uitgeblust voor me uit te staren op het terras. Ik had geen woorden voor het bizarre wereldbeeld van deze man.
Tijdens de discussie kwamen een flink aantal onderdrukkingsvormen aan bod: racisme, homofobie, misogynie, ga zo maar door. De man vond onder andere dat vrouwen de achternaam van hun man moesten aannemen omdat het zo hoort. Ook zei hij dat mannen die op een sport gaan met andere mannen sowieso homoseksueel zouden zijn omdat ze omringd willen worden door andere mannen. Begrijp me niet verkeerd, ik ben ook graag omringd door mannen maar als er een plek is die nog allesbehalve LHBT+-vriendelijk is, is het wel de sportwereld.
Ik begreep gewoon niet wat deze man zei. Ik had niet verwacht dat een zwarte man, die zelf ook ongelijkheid en onderdrukking ervaart, zulke beelden heeft over andere gemarginaliseerde groepen. Maar later op die avond realiseerde ik me iets belangrijks: mensen die onderdrukt worden, zijn niet altijd even sympathiek naar lotgenoten en internaliseren andere vormen van onderdrukking. Onder andere op deze manier worden ze tegen elkaar worden opgezet.
Poten wegzagen
Discriminatie tussen gemarginaliseerde groepen is overduidelijk. In de homogemeenschap is racisme zeker nog aanwezig en transfobie is geen vreemd fenomeen in de queer gemeenschap. Desondanks dacht ik wel altijd dat mensen sympathieker waren naar elkaar wanneer zij zelf ongelijkheid ervaren, omdat het juist iets is wat zij allen gemeen hebben.
Hoe meer ik erover nadacht, hoe meer ik mij realiseerde dat dit onjuist is maar ook vooral hoe naïef dit is. Homomannen kunnen racistisch zijn, blijkt keer op keer en wordt ook bevestigd door het bestaan van de Roze Leeuw. Vrouwen kunnen ook transfoob en misogyn zijn, zoals te zien is bij de TERF’s in het Verenigd Koninkrijk wiens schadelijke beelden ook de wereld over reizen onder het mom van het zogenaamde ‘gender kritiek’. Een paar voorbeelden, maar ze illustreren een groter beeld: we zagen de poten onder elkaars stoelen weg.
Open ogen
Het is erg vreemd dat we geen sympathie hebben voor anderen die ook ongelijkheid hebben ervaren. Juist omdat we allemaal weten hoe is om zo behandeld te worden door de maatschappij, zou het logisch zijn dat we elkaar helpen. De realiteit laat echter het tegenovergestelde zien, we saboteren elkaar. Ieder van ons ervaart de onderdrukking en ongelijkheid op een andere manier, en dat is dan ook niet te vergelijken. Ik ervaar minder racisme dan een zwart persoon, of maak misogynie überhaupt niet mee. Maar dat neemt niet weg dat ik wel weet hoe het is om de pijn van onderdrukking te ervaren, en in die pijn solidair zijn naar mensen die ook een bepaalde vorm van onderdrukking en ongelijkheid ervaren. In het verlengde daarvan ervaren sommigen van ons meer onderdrukking dan anderen als we met een intersectionele blik kijken naar deze structuren in de samenleving.
De onderlinge onderdrukking is grotendeels afkomstig van de onderdrukkende systemen waar we ons in begeven en hoe we dit hebben geïnternaliseerd. Ik begrijp waar het vandaan komt, maar ik heb er geen begrip voor. Je eigen marginalisatie is geen vrijbrief voor bekrompenheid, het zou juist je ogen moeten openen; het moet onderlinge marginalisatie marginaliseren.
Over de auteur(s)
